به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، شهادت امام حسن عسکری (ع) یکی از نقاط عطف تاریخ اسلام و تشیع است؛ واقعه‌ای که نه تنها پایان حیات ظاهری یازدهمین امام معصوم را رقم زد، بلکه آغازگر مرحله‌ای نوین در تاریخ امامت یعنی دوران غیبت شد. امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۳۲ هجری قمری در شهر مدینه متولد شدند و پس از ۲۸ سال زندگی سراسر مبارزه و صبر، در سال ۲۶۰ هجری قمری به دستور معتمد عباسی در سامرا به شهادت رسیدند. شرایط سیاسی - اجتماعی دوران ایشان به شدت تحت سلطه حکومت عباسی بود؛ حکومتی که از قدرت علمی و معنوی ائمه هراس داشت و با محدود کردن آنان تلاش می‌کرد جلوی گسترش تفکر شیعی را بگیرد.
از آنجا که امام حسن عسکری (ع) تنها ۶ سال امامت را عهده‌دار بودند، شاید برخی گمان کنند که ایشان فرصت زیادی برای تأثیرگذاری نداشتند، اما واقعیت این است که همین مدت کوتاه، با فعالیت‌های فکری، تربیتی و سازمان‌دهی پنهان شیعیان، بنیانی شد برای تداوم راه امامت و آماده‌سازی جامعه برای پذیرش غیبت فرزندشان حضرت ولی‌عصر (عج). شهادت ایشان نه یک حادثه محدود تاریخی، بلکه نقطه‌ای استراتژیک در تاریخ اسلام محسوب می‌شود که ابعاد سیاسی، اعتقادی و اجتماعی فراوانی دارد.
در این گزارش، با گفتگو با کارشناسان و اندیشمندان حوزه تاریخ و دین، تلاش کرده‌ایم ابعاد مختلف شهادت امام حسن عسکری (ع) را مورد واکاوی قرار دهیم.
شرایط سیاسی و تاریخی شهادت امام عسکری (ع)
علی باقری پژوهشگر تاریخ اسلام در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: برای فهم بهتر شهادت امام حسن عسکری (ع) باید شرایط سیاسی - اجتماعی دوران عباسیان را به خوبی بشناسیم. حکومت عباسی در نیمه دوم قرن سوم هجری، به ویژه در زمان معتمد، دچار بحران‌های داخلی متعددی بود. از یک سو، شورش‌های علویان و مخالفان سیاسی در نقاط مختلف شکل می‌گرفت و از سوی دیگر، نفوذ معنوی ائمه شیعه در حال افزایش بود. این امر برای دستگاه خلافت تهدیدی بزرگ محسوب می‌شد.
وی افزود: امام حسن عسکری (ع) تحت نظر شدید حکومت زندگی می‌کردند و حتی اقامت اجباری در سامرا نوعی حبس خانگی برای ایشان بود. با این حال، آن حضرت توانستند از این محدودیت‌ها فرصتی بسازند و شبکه وکالت را برای ارتباط با شیعیان در مناطق مختلف سامان‌دهی کنند. شهادت ایشان در واقع نتیجه همین نگرانی عباسیان بود؛ چرا که وجود امام می‌توانست زمینه‌ساز نهضتی بزرگ شود.
پژوهشگر تاریخ اسلام بیان داشت: از نگاه تاریخی، شهادت امام حسن عسکری (ع) نه یک اتفاق شخصی، بلکه ادامه همان سیاست سرکوب عباسیان علیه اهل‌بیت بود. آنان از نفوذ اجتماعی امام بیم داشتند و می‌خواستند با حذف فیزیکی ایشان، جریان امامت را متوقف کنند، اما به‌رغم این توطئه، مسیر امامت با ولادت و حیات حضرت حجت (عج) ادامه یافت.
ابعاد معرفتی و اعتقادی شهادت امام حسن عسکری (ع)
حجت‌الاسلام مهدی اکبرنژاد، عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: اگر بخواهیم شهادت امام حسن عسکری (ع) را صرفاً از منظر تاریخی تحلیل کنیم، بخش مهمی از حقیقت را نادیده گرفته‌ایم. امام حسن عسکری (ع) در دوره‌ای زندگی کردند که نیاز بود جامعه شیعه به تدریج برای ورود به عصر غیبت آماده شود. از این رو، فعالیت‌های علمی و فکری امام نقش بسیار مهمی در ایجاد بنیان‌های معرفتی شیعه داشت.
اکبرنژاد گفت: امام عسکری (ع) با تربیت شاگردانی برجسته همچون احمد بن اسحاق قمی، ابوهاشم جعفری و عثمان بن سعید عمری، عملاً پایه‌های علمی و اعتقادی شیعه را تثبیت کردند. در واقع، شهادت ایشان پایان یک مرحله از امامت و آغاز مرحله‌ای دیگر بود که ما آن را عصر غیبت می‌نامیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام گفت: از نظر معرفتی، شهادت امام حسن عسکری (ع) نشان داد که امامت، یک حقیقت الهی است که حتی با شهادت جسمانی امام متوقف نمی‌شود. آنچه باقی می‌ماند، خط هدایت الهی و آموزه‌های معرفتی است که امامان به یادگار می‌گذارند. این بعد اعتقادی برای شیعیان بسیار اهمیت دارد؛ زیرا آنان آموختند که حتی در غیبت ظاهری امام نیز باید بر اصول و ارزش‌های امامت پایبند باشند.
ابعاد اجتماعی و الهام‌بخش شهادت امام عسکری (ع)
حجت‌الاسلام اله‌نور کریمی‌تبار، امام جمعه ایلام در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: شهادت امام حسن عسکری (ع) تنها یک واقعه تاریخی نیست، بلکه پیامی زنده برای همه نسل‌ها دارد. جامعه امروز ما نیازمند الهام گرفتن از صبر، استقامت و تدبیر امام عسکری (ع) است. ایشان در شرایطی زندگی کردند که هر حرکت کوچک می‌توانست توسط دشمنان مورد سوءاستفاده قرار گیرد، اما با حکمت و بردباری، مسیر هدایت امت را ادامه دادند.
وی افزود: امام عسکری (ع) با وجود محدودیت‌های فراوان، شبکه ارتباطی با شیعیان را فعال نگه داشتند و نشان دادند که حتی در سخت‌ترین شرایط می‌توان امید و انسجام اجتماعی را حفظ کرد. این پیام برای ما بسیار مهم است؛ به‌ویژه در زمانه‌ای که دشمنان اسلام از طریق جنگ نرم و رسانه‌ای تلاش می‌کنند باورهای مردم را تضعیف کنند.
امام جمعه ایلام گفت: امروز اگر ما به سیره امام حسن عسکری (ع) توجه کنیم، درمی‌یابیم که مهم‌ترین وظیفه شیعیان، حفظ وحدت، تقویت ایمان و پایبندی به ارزش‌هاست. شهادت ایشان یادآور این حقیقت است که هرچند امام به شهادت رسید، اما خط امامت زنده ماند و جامعه اسلامی توانست به برکت این خط هدایت، به حیات خود ادامه دهد.
شهادت امام حسن عسکری (ع) نقطه‌ای سرنوشت‌ساز در تاریخ اسلام است. این شهادت، نه تنها پایان حیات یازدهمین امام شیعیان بود، بلکه آغازگر مرحله‌ای نوین به نام عصر غیبت شد. عباسیان با شهادت امام می‌خواستند جریان امامت را پایان دهند، اما در واقع با اراده الهی و تدابیر امام، زمینه برای ظهور آخرین حجت الهی فراهم شد.
از منظر تاریخی، شهادت امام عسکری (ع) بیانگر اوج تقابل میان حق و باطل در قرن سوم هجری است؛ از منظر اعتقادی، تثبیت‌کننده باور به تداوم امامت حتی در شرایط غیبت است؛ و از منظر اجتماعی، الهام‌بخش صبر، امید و پایداری در برابر فشارها و تهدیدهاست.
امروز، یاد و نام امام حسن عسکری (ع) می‌تواند چراغ راهی برای جامعه باشد؛ چراغی که همواره ما را به استقامت، وحدت و انتظار فرج دعوت می‌کند. درسی که از شهادت ایشان می‌گیریم این است که راه حق هرگز با شهادت خاموش نمی‌شود، بلکه استمرار آن تضمین‌شده و آینده‌ای روشن در پرتو هدایت الهی در انتظار بشریت است.
انتهای خبر/ر
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد