به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، محله مهرآباد، یکی از بزرگ‌ترین و کم‌برخوردارترین نقاط شهری ایلام، سال‌هاست با مشکلات عمیقی همچون بیکاری مزمن، فقر زیرساختی و محدودیت فرصت‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ مسائلی که در سرشماری سال ۱۳۹۸ به‌وضوح خود را نشان داد و آمار بیش از ۵۰ درصد بیکاری در این منطقه، زنگ خطری بود که کمتر دستگاهی برای شنیدنش آماده بود. اما میان همه بی‌توجهی‌ها، یک حرکت خودجوش محلی توانسته است بخشی از معادله را تغییر دهد؛ حرکتی که از یک دغدغه ساده شروع شد و امروز به ایجاد صدها فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم انجامیده است.
این گزارش، حاصل گفتگو با فوزیه آشام، مسئول گروه جهادی شهید کبری داراب‌پور در استان ایلام است؛ گروهی که طی چند سال گذشته تلاش کرده است در میدان عمل، نه در جلسات اداری، راه‌های واقعی اشتغال‌زایی را در مهرآباد ایجاد کند.
آغاز مسیری که از دل محله شروع شد
مهرآباد، منطقه‌ای با جمعیت ۱۵ هزار و ۴۷۵ نفر جمعیت در قالب ۴ هزار و ۳۱۳ خانواده دارد، در ظاهر فقط یک محله قدیمی در جنوب شهر ایلام است؛ اما برای مسئولان گروه جهادی، اینجا محلی بوده که هر خانه‌اش داستانی از کمبود فرصت و سختی‌های زندگی را روایت می‌کرد.
فوزیه آشام در ابتدای گفتگو از روزهایی می‌گوید که تصمیم گرفتند از دل محله دست‌به‌کار شوند: وقتی آمار بیکاری را دیدیم و از نزدیک مشکلات مردم را لمس کردیم، فهمیدیم اگر منتظر کمک‌های بیرونی بمانیم، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. باید از همان توان‌هایی که در دل محله وجود داشت استفاده می‌کردیم. تجربه‌های روزمره مردم، گفتگو با خانواده‌ها، شناسایی زنان سرپرست خانوار و جوانان بیکار، نقطه شروع شکلی از فعالیت بود که بعدها ساختارمند شد. نتیجه این مشورت‌های اولیه، راه‌اندازی کارگروه تخصصی اشتغال در سال ۱۳۹۹ بود.
کارگروه تخصصی اشتغال؛ اتاق فکر کوچک یک حرکت بزرگ
کارگروه تخصصی اشتغال، با حضور افراد صاحب‌نظر، کارآفرینان محلی، استادکاران باتجربه و نیروهای انگیزه‌مند تشکیل شد. به گفته آشام، این کارگروه نقش «مغز تصمیم‌گیری» گروه را برعهده داشته است.
وی گفت: از همان ابتدا دنبال این نبودیم که فقط یک فعالیت نمادین انجام دهیم. ما یک محله بزرگ و کم‌برخوردار بودیم و باید کاری می‌کردیم که خروجی‌اش مشخص باشد؛ بنابراین کارگروه را تشکیل دادیم تا مسیر کارآفرینی روشن باشد.
خروجی این کارگروه در همان سال‌های ابتدایی فراتر از انتظار بود؛ چراکه تا پایان سال نخست فعالیت رسمی، ۱۸۰ شغل مستقیم و ۱۰۰ شغل غیرمستقیم ایجاد شد. این آمار برای محله‌ای که بخش زیادی از جمعیتش سال‌ها درگیر بیکاری ساختاری بودند، نقطه عطف محسوب می‌شود.
اشتغال‌زایی با نگاه محله‌محور؛ از قالیبافی تا زنبورداری
گروه جهادی شهید کبری داراب‌پور در مهرآباد، برخلاف بسیاری از طرح‌های اشتغال‌زایی که صرفاً بر یک حرفه متمرکز هستند، به طور هم‌زمان چندین کارگاه و رشته تولیدی را فعال کرده است. این تنوع باعث شده افراد با مهارت‌ها، توانایی‌ها و شرایط متفاوت، امکان ورود به چرخه اشتغال را داشته باشند.
۱. قالیبافی؛ بازگشت یک هنر قدیمی با نقش اقتصادی تازه
قالیبافی از نخستین رشته‌هایی بود که در محله احیا شد. بسیاری از زنان محله مهارت اولیه این حرفه را داشتند؛ اما امکانات، مواد اولیه و بازار کار منسجم برایشان وجود نداشت. حمایت گروه جهادی باعث شد این هنر به منبع درآمد تبدیل شود.
۲. ریسندگی؛ اشتغال ۵۰ زن سرپرست خانوار
ریسندگی یکی از گسترده‌ترین فعالیت‌های اشتغال‌محور در مهرآباد است. آشام گفت: در محله ما ۴۹۰ زن سرپرست خانوار زندگی می‌کنند. طبیعی بود که اشتغال بانوان را در اولویت قرار دهیم. بیش از ۵۰ نفر در کارگاه ریسندگی مشغول هستند و این کارگاه عملاً ستون اصلی درآمد بسیاری از خانواده‌ها شده است.
۳. زنبورداری؛ تعاونی کوچک، درآمد پایدار
در این محله، تعاونی زنبورداری با هفت عضو فعالیت می‌کند. این تعاونی علاوه بر تولید عسل، توانسته است آموزش‌های تخصصی و مهارت‌های جدیدی را به اعضا منتقل کند و بازار فروش نسبی برای محصولاتش پیدا کند.
۴. خیاطی؛ اشتغال پایدار برای هشت نفر
کارگاه خیاطی با حضور هشت نفر از بانوان شروع به فعالیت کرده و بخشی از تولیدات خود را در بازارهای محلی عرضه می‌کند. امکانات محدود است؛ اما انگیزه و ظرفیت توسعه وجود دارد.
۵. کارگاه قارچ؛ ایده‌ای برای اشتغال خانگی
پرورش قارچ یکی از کسب‌وکارهای کم‌هزینه و پرتوجیه است. گروه جهادی با راه‌اندازی کارگاه کوچک قارچ، الگوی «اشتغال خانگی» را نیز در محله تقویت کرده است.
افتخارآمیزترین پروژه؛ نخستین کارگاه جوراب‌بافی رایانه‌ای استان ایلام
بدون تردید یکی از مهم‌ترین دستاوردهای گروه جهادی، راه‌اندازی اولین کارگاه جوراب‌بافی رایانه‌ای در استان ایلام است؛ کارگاهی که به دلیل استفاده از دستگاه‌های پیشرفته، به طور شبانه‌روزی فعال است.
آشام در این باره توضیح داد: تمام استان با دستگاه‌های مکانیکی کار می‌کنند؛ اما ما نخستین دستگاه رایانه‌ای را وارد کردیم. همین مسئله باعث شد کارگاه ما در میان کارگاه‌های مشابه به‌عنوان یکی از نمونه‌های برتر شناخته شود.
وی بیان کرد: این کارگاه امروز ۶ نفر را به‌صورت مستمر مشغول به کار دارد؛ زیرا دستگاه باید ۲۴ ساعته فعال باشد و نیاز به چند نوبت‌کاری دارد. این طرح، نه‌تنها اشتغال مستقیم ایجاد کرده؛ بلکه الگویی نو در تولید پوشاک در استان ارائه داده است.
حمایت مالی بومی؛ صندوق‌هایی که ستون اشتغال محله شدند
یکی از مهم‌ترین بخش‌های فعالیت این گروه، ایجاد شش صندوق قرض‌الحسنه مردم‌یار و مردم‌دار است. برخلاف صندوق‌هایی که صرفاً وام‌های مصرفی ارائه می‌کنند، هدف این صندوق‌ها حمایت از وام‌های کوچک خانگی در راستای خوداشتغالی است.
آشام در این باره توضیح داد: از ابتدا می‌دانستیم که بدون سرمایه کوچک، هیچ شغلی شکل نمی‌گیرد. پس از کارهای کوچک شروع کردیم؛ وام‌های خرد برای راه‌اندازی مشاغل خانگی. وقتی کارها کم‌کم جا افتاد، توانستیم این فعالیت‌ها را به شکل تعاونی و حتی شرکت‌های کوچک توسعه دهیم.
این صندوق‌ها با هم‌افزایی مالی اهالی محله، گروه جهادی و حمایت استان توانسته‌اند ده‌ها کسب‌وکار خرد را از مرحله ایده به مرحله اجرا برسانند.
ایستادن کنار یکدیگر
در تمام مراحل اجرای این طرح‌ها، قرارگاه اقتصاد مقاومتی بسیج سازندگی استان ایلام نقش پررنگی داشته است. از تأمین برخی تجهیزات تا پشتیبانی مالی و مشاوره‌ای، حضور این قرارگاه سبب شده مسیر فعالیت‌ها منطقی و پایدار باشد.
آشام با تأکید بر این حمایت‌ها می‌گوید: اگر حمایت بسیج سازندگی نبود، بسیاری از کارهای ما یا شروع نمی‌شد یا نیمه‌تمام می‌ماند. محله مهرآباد و مردم آن همیشه قدردان این همراهی هستند.
چهره اجتماعی مهرآباد پس از پنج سال فعالیت جهادی
پس از چند سال فعالیت مستمر، اثرات این تلاش‌ها امروز در کوچه‌پس‌کوچه‌های مهرآباد قابل‌مشاهده است. خانواده‌هایی که سال‌ها تنها درآمدشان یارانه محدود بود، اکنون به تولیدکننده تبدیل شده‌اند. زنان سرپرست خانوار که پیش‌ازاین نگران حداقل هزینه‌های ماهانه بودند، امروز پشت دار قالی یا دستگاه ریسندگی، نیروی مولد اقتصاد محله به حساب می‌آیند.
مهم‌تر اینکه نگاه مردم به خود و محله‌شان تغییر کرده است. بسیاری از جوانان که در سال‌های گذشته امیدی به آینده شغلی نداشتند، امروز در کارگاه‌ها مشغول‌اند یا آموزش می‌بینند.
راه طولانی است، اما قدم‌های اول را محکم برداشته‌ایم
در پایان گفتگو، فوزیه آشام با نگاهی به مسیر طی شده و برنامه‌های آینده گفت: ما هنوز در ابتدای راه هستیم. هدف ما تبدیل مشاغل کوچک به تعاونی‌ها و شرکت‌های بزرگ‌تر است. محله مهرآباد ظرفیت‌های پنهانی دارد که اگر دیده شوند، می‌تواند به یک قطب اشتغال شهری تبدیل شود. ما ثابت کردیم اگر کار از دل محله آغاز شود و با همکاری مردم پیش رود، نتیجه حتماً موفق خواهد بود.
گروه جهادی شهید کبری داراب‌پور، نمونه‌ای کم‌نظیر از یک حرکت اجتماعی - اقتصادی محله‌محور است که بدون تکیه بر ساختارهای سنگین اداری، با شناخت دقیق نیازها و ظرفیت‌ها توانسته بخش مهمی از مشکل بیکاری مهرآباد را کاهش دهد.
اینجا درس مهمی نهفته است: اگر مردم، نهادهای محلی و گروه‌های جهادی کنار هم بایستند، حتی کم‌برخوردارترین محله‌ها هم می‌توانند مسیر تازه‌ای برای توسعه پیدا کنند.
انتهای خبر/ر
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد