به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، درگیری‌های خیابانی و بروز خشونت در نقاط مختلف استان ایلام، از جمله مسائلی است که از دیرباز نگرانی‌هایی جدی در میان شهروندان و مسئولان به وجود آورده است. این ناآرامی‌ها نه تنها امنیت روانی جامعه را مختل کرده، بلکه سبب بروز آسیب‌های جسمی و روانی به افراد نیز شده است.
تحلیل این پدیدهٔ نگران‌کننده، مستلزم نگاهی علمی، چندوجهی و مبتنی بر داده‌های میدانی است. از دل گفتگو با کارشناسان، اساتید حوزه و دانشگاه و نیز روایت‌های مردمی، این گزارش درصدد است ابعاد گوناگون مسئله را بررسی کرده و راهکارهایی مشخص برای مقابله با آن ارائه دهد.
نگرانی شهروندان ایلام از فقدان امنیت اجتماعی
حسین رضایتی، از شهروندان ایلامی، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: متأسفانه درگیری‌های خشن شامل صدای تیراندازی و چاقوکشی و یا شب‌ها صدای فریاد یا موتورسواری‌های پرسرعت می‌آید باعث می‌شود تا مشکلاتی در جامعه پیس بیاید با وجود تلاش‌های نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی اما این امر نیازمند فرهنگ‌سازی و همکاری همه آحاد مردم است.
رضایتی ادامه می‌دهد: ما از مسئولان انتظار داریم که ریشه‌ای‌تر با این موضوع برخورد کنند. اینکه صرفاً چند نفر را دستگیر کنند، مشکلی را حل نمی‌کند. باید کاری کنند که این افراد دیگر جرئت نکنند نظم عمومی را به هم بزنند. همه ما می‌دانیم که بیکاری و بی‌برنامگی یکی از دلایل این اتفاقات است.
تحلیل جامعه‌شناختی از ریشه‌های درگیری‌های خیابانی
حجت‌الاسلام حمید چیگل، استاد حوزه و دانشگاه، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: درگیری‌های خیابانی را باید نه فقط به‌عنوان یک تهدید امنیتی، بلکه به‌مثابه یک بحران اجتماعی تحلیل کرد. این پدیده، محصول تلاقی چندین عامل ساختاری، رفتاری و فرهنگی است. ما اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم، باید بپذیریم که چنین بحران‌هایی، تنها با برخورد پلیسی قابل‌حل نیستند.
او در ادامه به نظریه‌های جرم‌شناسی اجتماعی اشاره می‌کند و می‌گوید: نظریه فرصت‌های جنایی، ناهماهنگی اجتماعی و کنترل اجتماعی به ما کمک می‌کند بفهمیم چرا جوانان وارد چرخه خشونت می‌شوند. وقتی فردی احساس کند هیچ راه معتبری برای پیشرفت ندارد، وقتی آموزش‌های لازم برای مدیریت خشم را ندیده، و وقتی جامعه به طور غیرمستقیم خشونت را یک نوع قدرت‌نمایی تلقی کند، طبیعی است که خشونت را به‌عنوان ابراز وجود برگزیند.
چیگل در بخش دیگری از سخنانش به ناکارآمدی نظام‌های بازدارنده اشاره کرد: وقتی پرونده‌های درگیری خیابانی ماه‌ها در دادگاه‌ها معطل می‌ماند، وقتی حکم بازدارنده صادر نمی‌شود، یا اجرای آن با تأخیر انجام می‌گیرد، اینجاست که افراد خاطی بازهم اشتباه خود را تکرار می‌کنند.
وی چهار راهکار اصلی را پیشنهاد می‌کند: توسعه اشتغال، اصلاح کارکرد نهادهای قضایی و انتظامی، آموزش مهارت‌های زندگی و راه‌اندازی مراکز مشاوره محلی.
آسیب‌شناسی روانی و اجتماعی پدیده نزاع خیابانی
حسین ندیمی، کارشناس مسائل اجتماعی، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: باید قبول کنیم که استان ایلام با نوعی بحران هویت اجتماعی مواجه است. بخشی از جوانان، به دلیل فقر ارتباطی، نداشتن مهارت‌های اجتماعی، و نیز فشارهای روانی ناشی از بیکاری یا ناکامی، به سمت رفتارهای پرخطر کشیده می‌شوند. درگیری خیابانی یکی از نمودهای آن است.
او تأکید می‌کند: در بررسی‌های ما، یکی از نقاط ضعف جدی، فقدان آموزش رسمی مهارت‌های زندگی در مدارس و دانشگاه‌هاست. جوانان ما نحوه مدیریت استرس، کنترل خشم، حل اختلاف و ارتباط مؤثر را بلد نیستند. بسیاری از این درگیری‌ها بر سر موضوعات بی‌اهمیت شکل می‌گیرد، ولی چون طرفین بلد نیستند گفت‌وگو کنند، به چاقوکشی یا نزاع مسلحانه ختم می‌شود.
ندیمی همچنین نقش رسانه‌ها را مهم می‌داند و می‌گوید: ما به کمپین‌های فرهنگی نیاز داریم که خشونت را نه به‌عنوان نشانه قدرت، بلکه به‌عنوان نشانه ضعف معرفی کنند. وقتی برخی فیلم‌ها، موزیک‌ها یا حتی فرهنگ عامه، نوعی خشونت‌ورزی را تجلیل می‌کنند، ما باید به فکر اصلاح این فضا باشیم.
او همچنین پیشنهاد می‌دهد که خانه‌های مشاوره در محلات پرخطر مستقر شوند و مربیان اجتماعی تربیت شوند تا در مدارس و محیط‌های فرهنگی، رفتارهای پرخطر را زودتر شناسایی و کنترل کنند.
نقش فرهنگ و دین در مهار خشونت شهری
حجت‌الاسلام عمران احمدی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: ریشه برخی از این خشونت‌ها در فقدان باورهای اخلاقی و ضعف تربیت دینی است. وقتی ایمان کم‌رنگ شود، انسان‌ها ترمز اخلاقی ندارند. هیچ مرزی برای حرکات خشونت‌آمیز باقی نمی‌ماند. در حالی که در فرهنگ اسلامی، همسایه‌داری، حفظ کرامت انسان و پرهیز از ظلم اصول اساسی است.
او تأکید می‌کند: ما نیاز داریم تا روحانیت و مراکز فرهنگی فعال‌تر شوند. منبرهای دینی نباید تنها به بیان احکام محدود شوند. باید درباره مسائل روز، مثل خشونت شهری، کارگاه و نشست برگزار شود. روحانیون ما باید با جوانان گفتگو کنند، آنها را بشنوند، و با زبان محبت، نگرش‌های آنها را اصلاح کنند.
وی در پایان گفت: در مدرسه، در مسجد، در خانه، همه باید متحد شویم. این معضل فقط با گشت انتظامی یا دستگیری حل نمی‌شود. بلکه نیاز به بازسازی عمیق روانی و فرهنگی دارد.
راه‌حلی در تلاقی امنیت و فرهنگ
درگیری‌های خیابانی در ایلام، پدیده‌ای صرفاً جنایی نیست، بلکه نشانه‌ای از زخم‌های عمیق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و روانی است. این پدیده، هم نشانه‌ای از خلأ سیاست‌گذاری صحیح است و هم هشداری درباره ناهماهنگی نهادهای رسمی.
پیشنهادهای حاصل از گفتگوهای این گزارش، بر چهار محور استوارند:
توسعه اشتغال و کاهش بیکاری جوانان
بازسازی ساختارهای انتظامی و قضایی
توسعه آموزش‌های مهارتی و فرهنگی
تأسیس مراکز مشاوره روانی و اجتماعی در محلات
اگر این چهار محور به طور سیستمی و با مشارکت مردم، نخبگان، نهادهای دولتی و دینی پیگیری شوند، می‌توان امیدوار بود که شاهد کاهش خشونت و بازگشت آرامش به محله‌های ایلام باشیم. بی‌تردید، مسئولیت اجتماعی، بیش از آنکه بر دوش پلیس باشد، بر دوش همه ماست.
پدیده درگیری‌های خیابانی نزاع بین افراد مختلف در استان ایلام، دیگر یک موضوع صرفاً انتظامی یا موردی نیست، بلکه به بحرانی چندوجهی و تهدیدی جدی برای سرمایه اجتماعی، آرامش روانی جامعه تبدیل شده است. مجموعه شواهد، تحلیل‌های کارشناسی و گفتگو با شهروندان و نخبگان نشان می‌دهد که برای مقابله مؤثر با این معضل، نمی‌توان به برخوردهای مقطعی، شعاری یا صرفاً امنیتی بسنده کرد.
این مسئله ریشه در ترکیب پیچیده‌ای از فقر اقتصادی، نابرابری اجتماعی، ضعف در آموزش مهارت‌های زندگی، ناکارآمدی سازوکارهای قضایی، خلأهای فرهنگی و بی‌برنامگی در سیاست‌گذاری دارد. از این رو، باید رویکردی همه‌جانبه، بلندمدت، و مبتنی بر مشارکت جمعی اتخاذ شود که در آن همه نهادهای مسئول اعم از انتظامی، قضایی، فرهنگی، آموزشی، رسانه‌ای و دینی نقش مؤثر و هماهنگ ایفا کنند.
تنها از طریق ایجاد فرصت‌های شغلی واقعی، اصلاح ساختار عدالت کیفری، توانمندسازی فرهنگی نسل جوان، تقویت ارتباطات خانواده و جامعه، و نهادینه‌سازی ارزش‌های اخلاقی و دینی در لایه‌های مختلف جامعه است که می‌توان جلوی گسترش این بحران را گرفت.
ایلام نیازمند یک عزم جمعی، اراده سیاسی، برنامه‌ریزی علمی و مشارکت مردمی هدفمند است تا مسیر بازگشت به آرامش، قانون‌گرایی و امنیت پایدار را هموار سازد. چشم‌پوشی از این بحران، هزینه‌های سنگین‌تری برای آینده اجتماعی استان در پی خواهد داشت.
انتهای خبر/ر
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد