به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، در روزهایی که رهبر معظم انقلاب اسلامی، بی‌توجهی به شروط اجرای برجام را با تعبیر «خسارت محض» توصیف کردند، بحث بر سر سرنوشت توافق هسته‌ای و تبعات مکانیسم ماشه بار دیگر به موضوع اصلی عرصه سیاسی ایران بدل شده است. توافقی که روزی با عنوان «فتح‌الفتوح دیپلماسی» از سوی دولت وقت معرفی شد، اکنون در ذهن بسیاری از مردم به یادآورنده وعده‌های توخالی، خروج یک‌جانبه آمریکا و بازگشت فشارهای بی‌سابقه اقتصادی است.
امروز، همان جریان‌هایی که در سال‌های نخست حتی اصل وجود مکانیسم ماشه را انکار می‌کردند، تلاش می‌کنند با بزرگنمایی خطر بازگشت تحریم‌ها، زمینه را برای تحمیل توافقی جدید و پرخطر فراهم کنند. اما در مقابل، بخش قابل توجهی از نخبگان سیاسی، اقتصادی و مذهبی کشور بر این باورند که این تهدید باید به فرصتی تاریخی تبدیل شود؛ فرصتی برای عبور از اجبار چند کشور اروپایی و آمریکا و پیوستن به جامعه واقعی جهانی که در شرق و جنوب در حال شکل‌گیری است.
برای بررسی ابعاد سیاسی، اقتصادی، دانشگاهی و دینی این مسئله، خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» با چهار تن از کارشناسان و صاحب‌نظران گفتگو کرده است.
از خسارت محض تا بزرگنمایی خطر
قدرت‌الله نیاصادق تحلیلگر ارشد مسائل سیاسی، در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» با اشاره به ریشه‌های ناکامی برجام گفت: از همان روز اول مشخص بود که برجام یک توافق یک‌طرفه است. ما همه تعهدات خود را یکجا و نقد انجام دادیم، اما طرف مقابل هیچ تضمینی نداد. رهبر معظم انقلاب بارها هشدار دادند که نباید به غرب اعتماد کرد و امروز می‌بینیم که خروج ترامپ و بازگشت تحریم‌ها دقیقاً همان چیزی بود که پیش‌بینی شده بود.
وی با انتقاد از جریان‌های سیاسی غربگرا افزود: جالب اینجاست که همان‌هایی که در سال ۹۴ می‌گفتند مکانیسم ماشه اصلاً وجود ندارد، امروز با فضاسازی رسانه‌ای در حال بزرگنمایی خطر آن هستند تا دوباره مردم و حاکمیت را به سمت یک برجام خطرناک‌تر بکشانند. این بازی تکراری است: اول انکار می‌کنند، بعد بزرگ می‌کنند، و نهایتاً راه‌حل را همانی معرفی می‌کنند که از ابتدا خودشان طراحی کرده‌اند.
نیاصادق تأکید کرد: ایران امروز باید تهدید را به فرصت تبدیل کند. ما نباید در برزخی که غرب ساخته بمانیم. بلکه با اتحاد داخلی و تعامل با قدرت‌های نوظهور جهانی می‌توانیم مسیر استقلال را کامل کنیم. برجام به ما آموخت که هیچ معجزه‌ای از دل وعده‌های غربی بیرون نمی‌آید.
اقتصاد در مسیر بریکس و شانگهای
در بخش اقتصادی، موضوع پیوند با شرق و بهره‌گیری از ظرفیت‌های واقعی جهان، کلیدواژه اصلی بسیاری از تحلیل‌هاست.
رضا فیاضی کارشناس مسائل اقتصادی، در گفتگو با خبرنگار ما تصریح کرد: وقتی از جامعه جهانی صحبت می‌کنیم، نباید ذهنمان فقط به سه کشور اروپایی معطوف باشد. امروز جامعه جهانی واقعی یعنی بریکس، شانگهای و اقتصادهای نوظهور آسیایی. چین، هند، روسیه، برزیل و حتی کشورهایی مثل آفریقای جنوبی، اندونزی و ترکیه آینده اقتصاد جهان را شکل می‌دهند. ما اگر از همان سال‌های اول به جای معاهده‌های یک‌طرفه با غرب، پیمان‌های اقتصادی با این کشورها می‌بستیم، امروز رشد اقتصادی ۸ درصدی را تجربه می‌کردیم.
فیاضی با اشاره به نمونه‌های مشخص ادامه داد: نگاه کنید، ما سال‌ها گرفتار شرکت‌هایی مثل پژو و رنو شدیم که هر وقت آمریکا اشاره کرد، ایران را ترک کردند. زیمنس، نوکیا، اچ‌پی و سیسکو هم فقط به دنبال منافع کوتاه‌مدت خود بودند. اما در همان زمان، تکنولوژی‌های شرکت‌های آسیایی مثل بی‌وای‌دی، هواوی یا شیائومی در حال فتح بازارهای جهانی بود. اگر ما قراردادهای استراتژیک با این کشورها منعقد می‌کردیم، امروز نه تنها در حوزه خودروهای برقی و تجهیزات دیجیتال بومی‌سازی داشتیم، بلکه حتی می‌توانستیم سامانه‌های دفاعی هوشمند را در داخل توسعه دهیم.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: برجام اگرچه یک تجربه تلخ بود، اما حالا می‌تواند نقطه شروعی برای تغییر مسیر باشد. ایران فرصت دارد از این تهدید به‌عنوان سکوی پرتاب به سمت پیمان‌های چندجانبه واقعی استفاده کند. پیوستن به بریکس و فعال‌سازی ظرفیت‌های شانگهای باید در اولویت باشد. غرب گذشته است و آینده در شرق است.
نگاه دانشگاه به فرصت‌های دیپلماسی جدید
حجت‌الاسلام مهدی اکبرنژاد، عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام، در تحلیل خود از زاویه دانشگاهی و دیپلماسی فرهنگی به موضوع نگاه می‌کند. او در گفت‌وگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: مسئله مکانیسم ماشه فقط یک پرونده حقوقی نیست. این موضوع تبدیل به آزمونی برای سنجش استقلال فکری و فرهنگی ایران شده است. دانشگاه‌ها باید به نسل جوان توضیح دهند که چرا نباید اسیر بازی‌های رسانه‌ای غرب شد. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب بارها گفته‌اند، این تهدید می‌تواند به یک فرصت بزرگ برای کشور تبدیل شود.
اکبرنژاد ادامه داد: در طول دو دهه اخیر، غرب تلاش کرده خود را به‌عنوان تنها بازیگر مهم جهان معرفی کند. اما امروز دانشجویان ما می‌بینند که مراکز رشد اقتصادی و علمی در شرق در حال شکل‌گیری است. همکاری با چین، روسیه، هند و دیگر کشورهای آسیایی می‌تواند افق‌های تازه‌ای برای تبادل علمی و فناوری باز کند. دانشگاه‌های ما باید در این عرصه پیش‌قدم شوند.
وی تأکید کرد: از نظر فرهنگی، وابستگی به غرب همیشه همراه با نوعی خودکم‌بینی بوده است. ما باید این نگاه را کنار بگذاریم. تجربه شکست برجام بهترین فرصت برای ایجاد یک گفتمان جدید در دانشگاه‌هاست؛ گفتمانی که بر پایه عزت، حکمت و مصلحت شکل بگیرد و نسل آینده را آماده کند که در نظم نوین جهانی جایگاه شایسته‌ای داشته باشند.
رویکرد دینی و انقلابی به تهدید غرب
از نگاه دینی و انقلابی نیز، مسئله مکانیسم ماشه و فشارهای غرب، صرفاً یک بحث فنی در روابط بین‌الملل نیست؛ بلکه عرصه‌ای برای نمایش اتحاد امت اسلامی و پایداری در برابر ظلم است.
حجت‌الاسلام اله‌نور کریمی‌تبار امام جمعه ایلام، در این باره به خبرنگار ما گفت: رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که ما باید در مقابل دشمنان با عزت بایستیم. امروز سه کشور اروپایی که حتی توان دفاع از متحدان خود در اوکراین را ندارند، برای ملت ایران شرط و شروط می‌گذارند. آنها می‌خواهند ما را از توان موشکی محروم کنند، در حالی که همین توان موشکی بود که نگذاشت ایران به سرنوشت غزه و سوریه دچار شود.
وی افزود: غربگراها در داخل کشور هم متأسفانه جاده صاف کن این نقشه‌ها هستند. وقتی بعد از تأکید رهبر انقلاب بر حمایت از دولت، برخی افراد به آقای عراقچی حمله می‌کنند فقط به این دلیل که او گفته مذاکره با آمریکا بی‌فایده است، باید پرسید این افراد در زمین چه کسی بازی می‌کنند؟ یادداشت‌هایشان عملاً به سود دشمنان ملت است.
امام جمعه ایلام تصریح کرد: ما باید به مردم بگوییم که راه نجات ایران فقط در ایران قوی است. ایران ضعیف و تسلیم‌شده، ایران تکه‌پاره خواهد شد. دفاع مقدس، جهاد اقتصادی و اتحاد ملی امروز سه رکن اصلی مقابله با دشمنان هستند. همان‌طور که شهید حاج قاسم سلیمانی فرمودند، فرصتی که در تهدیدها هست، در خود فرصت‌ها نیست. باید این تهدید را به فرصت تبدیل کرد.
ایران قوی، تنها راه
مرور تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که هر بار اعتماد یک‌جانبه به غرب، نتیجه‌ای جز عقب‌ماندگی و خسارت نداشته است. از تعلیق غنی‌سازی در دولت خاتمی گرفته تا بتن‌ریزی در رآکتورها در دولت روحانی، همه آزمون‌ها تکرار شده‌اند و نتیجه‌ای جز تحریم، فشار و ترور دانشمندان نداشته‌اند.
اکنون، مکانیسم ماشه اگرچه تهدیدی واقعی است، اما می‌تواند فرصتی تاریخی برای پایان دادن به چرخه وابستگی باشد. ایران با تکیه بر اتحاد داخلی، ظرفیت‌های اقتصادی نوظهور و حمایت معنوی و دینی مردم می‌تواند مسیر تازه‌ای بگشاید؛ مسیری که نه بر وعده‌های توخالی، بلکه بر واقعیت‌های جهانی و عزت ملی استوار باشد.
به قول شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی: «غرب گذشته است و ما آینده‌ایم.»
اکنون، مکانیسم ماشه اگرچه تهدیدی واقعی است، اما می‌تواند فرصتی تاریخی برای پایان دادن به چرخه وابستگی باشد. ایران با تکیه بر اتحاد داخلی، ظرفیت‌های اقتصادی نوظهور و حمایت معنوی و دینی مردم می‌تواند مسیر تازه‌ای بگشاید؛ مسیری که نه بر وعده‌های توخالی، بلکه بر واقعیت‌های جهانی و عزت ملی استوار باشد.
انتهای خبر/ر
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد