به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، در دهه‌های اخیر، یکی از خلأهای اساسی نظام آموزشی و توسعه‌ای کشور، بی‌توجهی به مهارت‌آموزی به‌عنوان بازوی کارآمد تولید و اشتغال بوده است. در حالی که بسیاری از جوانان با مدرک تحصیلی از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند، بازار کار همچنان با کمبود نیروی متخصص و ماهر روبه‌رو است. این تناقض تلخ میان آموزش و اشتغال، از نبود برنامه‌ریزی بلندمدت و ضعف در مهارت آفرینی نشأت می‌گیرد؛ امری که نه‌تنها مسیر توسعه پایدار را کند کرده؛ بلکه به بیکاری گسترده، مهاجرت نیروی انسانی، و وابستگی به نیروی کار خارجی دامن زده است.
بر اساس مطالعات توسعه‌ای، کشورهای پیشرو در حوزه اشتغال پایدار، از سال‌های نوجوانی افراد را وارد چرخه مهارت‌آموزی هدفمند می‌کنند. در ایران اما سیاست‌های آموزشی بیشتر بر انتقال محفوظات و مدرک‌گرایی متمرکز بوده است. استان ایلام نیز با وجود داشتن منابع غنی، جوانان پرتلاش و ظرفیت‌های متنوع در بخش‌های کشاورزی، صنعت، خدمات و گردشگری، هنوز نتوانسته در حوزه مهارت‌آموزی به جایگاه مطلوب برسد. در همین راستا، برای بررسی ابعاد مختلف مسئله مهارت آفرینی و ارتباط آن با اقتصاد، گفتگوهایی با صاحب‌نظران، مدیران و کارشناسان استان ایلام انجام داده‌ایم.
مهارت، نیاز فراموش‌شده در نظام آموزشی
علی فریادی کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: ضعف مهارت‌آموزی یکی از دلایل اصلی بیکاری جوانان در استان ایلام است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نه‌تنها مهارتی ندارند؛ بلکه حتی نمی‌دانند از کجا باید وارد بازار کار شوند. به گفته علی فریادی، کارشناس توسعه منابع انسانی و آموزش فنی و حرفه‌ای، ما سال‌هاست به‌جای تربیت نیروی متخصص، صرفاً مدرک تولید می‌کنیم. در حالی که بازار به کسی نیاز دارد که بتواند کار انجام دهد، نه کسی که فقط تئوری بداند.
وی در ادامه گفت: مهارت‌آموزی نباید محدود به دوره‌های کوتاه‌مدت یا صرفاً دوره‌های فنی و حرفه‌ای باشد، بلکه باید در تمام سطوح نظام آموزشی از دبستان تا دانشگاه گنجانده شود؛ یکی از آسیب‌هایی که امروز با آن مواجه هستیم، این است که خانواده‌ها هم مهارت را جدی نمی‌گیرند. فرزندانشان را به سمت مدرک‌گرایی سوق می‌دهند، در حالی که بازار به شدت تشنه مهارت است.
فریادی گفت: اگر دولت و آموزش و پرورش به‌صورت ساختاری به مسئله مهارت نگاه نکنند، مشکل بیکاری جوانان هر روز عمیق‌تر خواهد شد.
وی پیشنهاد داد که آموزش مهارت‌های عملی و تخصصی در مدارس، از کلاس‌های هفتم به بعد به‌صورت اجباری در سبد درسی قرار گیرد.
مهارت؛ یک مسئولیت شرعی و اجتماعی
حجت‌الاسلام عمران احمدی، استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: از منظر دینی نیز مسئله مهارت‌آموزی جایگاه ویژه‌ای دارد.
احمدی با اشاره به فرمایشات اهل‌بیت (ع) مبنی بر ضرورت کسب فن و حرفه، گفت: اسلام دین کار و تلاش است. در روایات ما آمده که کسی که برای تأمین معاش خانواده‌اش تلاش می‌کند، مجاهد فی‌سبیل‌الله است. مهارت‌آموزی بخشی از این مجاهدت است.
وی خاطرنشان کرد: نگاه مردم به اشتغال باید اصلاح شود؛ اینکه تنها مشاغل دولتی یا پشت‌میزنشینی را شغل بدانیم، تفکری اشتباه است. در دنیای امروز، کسی که مهارتی دارد و از آن کسب درآمد می‌کند، فردی موفق‌تر از کسی است که با وجود مدرک بالا، بیکار مانده است.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: یکی از وظایف روحانیت، تبلیغ و ترویج فرهنگ کار و مهارت‌آموزی در میان مردم به‌ویژه جوانان است. ما باید از منبر و کلاس درس، جامعه را به سمت کار مفید سوق دهیم. امروز دشمن از بیکاری جوانان ما سوءاستفاده می‌کند. اگر مهارت را جدی بگیریم، نه تنها مشکل اشتغال حل می‌شود؛ بلکه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی نیز کاهش می‌یابد.
وی همچنین خواستار ورود جدی حوزه علمیه و دانشگاه به طراحی الگوهای بومی مهارت‌آموزی شد و گفت: الگوهای غربی ممکن است با فرهنگ ما تطابق نداشته باشند. باید از دل فرهنگ اسلامی و ایرانی‌مان، یک مدل جدید برای تربیت انسان‌های کارآمد استخراج کنیم.
مهارت‌آموزی؛ راهکار مقابله با بیکاری ساختاری
حجت‌الاسلام احمد امرایی امام‌جمعه دره‌شهر در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: یکی از مشکلات اصلی استان ایلام، بیکاری ساختاری ناشی از نبود زیرساخت‌های مهارتی است.
امرایی در این باره گفت: جوانان ما مستعد، خلاق و باهوش هستند، اما وقتی بستری برای یادگیری مهارت‌های کاربردی وجود ندارد، ناگزیر به مهاجرت یا بیکاری روی می‌آورند.
وی یادآور شد: دولت باید با حمایت از آموزش‌های مهارتی، سرمایه‌گذاری در مراکز فنی و حرفه‌ای و برگزاری دوره‌های کاربردی، زمینه را برای رشد مهارت‌آموزی در استان فراهم کند؛ تجربه نشان داده هر جا که مهارت‌آموزی جدی گرفته شده، اشتغال‌زایی هم اتفاق افتاده است. ما نیاز داریم مهارت را به‌عنوان اولویت اول توسعه در استان ببینیم.
امام‌جمعه دره‌شهر با اشاره به اینکه بیشتر طرح‌های اشتغال‌زایی بدون پشتوانه مهارتی شکست خورده‌اند، ادامه داد: افراد زیادی وام اشتغال گرفته‌اند؛ اما چون مهارتی نداشتند، نه تنها موفق نشدند؛ بلکه به بدهکاران بانکی تبدیل شدند. این یعنی ما داریم اشتباه سیاست‌گذاری می‌کنیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: مهارت، قدرت است. جوانی که مهارت دارد، نیاز به پارتی، مدرک یا رابطه ندارد. او می‌تواند با اتکا به دستان خودش زندگی بسازد. این همان چیزی است که باید به جوانان امروز یاد داد.
ضرورت توسعه فرهنگ مهارت‌آموزی
حجت‌الاسلام مهدی اکبرنژاد عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: یکی از چالش‌های مهم دانشگاه‌های کشور، دور بودن از فضای واقعی بازار کار و اقتصاد است.
اکبرنژاد با انتقاد از رویکرد تئوریک آموزش در دانشگاه‌ها گفت: ما باید دانشگاه‌ها را از حالت مدرک محور خارج کنیم. متأسفانه بسیاری از دانشگاه‌ها فقط تولید مدرک می‌کنند، نه تولید مهارت.
وی افزود: در کشورهای توسعه‌یافته، دانشگاه‌ها مراکزی برای پرورش مهارت، ایده و کارآفرینی هستند. اما در ایران، هنوز ارتباط صنعت و دانشگاه ضعیف است. دانشجو پس از چهار سال تحصیل، تازه متوجه می‌شود هیچ مهارتی برای ورود به بازار کار ندارد.
اکبرنژاد خاطرنشان کرد: باید بازنگری اساسی در محتوای آموزشی دانشگاه‌ها صورت گیرد و واحدهای عملی و کارگاهی افزایش یابد. باید دانشگاه را از کلاس و جزوه، به کارگاه و پروژه بکشیم. باید اساتید هم دانش کاربردی داشته باشند، نه فقط اطلاعات کتابخانه‌ای.
وی تصریح کرد: باید «سربازی مهارتی» برای دانش‌آموختگان طراحی شود تا در دوران خدمت سربازی، آموزش‌های تخصصی و حرفه‌ای ببینند؛ با این کار، هم جوان مهارت یاد می‌گیرد و هم بلافاصله پس از خدمت، وارد بازار کار می‌شود. این یک تیر و دو نشان است.
بررسی‌ها و دیدگاه‌های کارشناسان نشان می‌دهد که مهارت‌آموزی نه تنها یک ضرورت اقتصادی بلکه یک نیاز فرهنگی، اجتماعی و دینی در جامعه امروز ماست. فقدان مهارت در میان نسل جوان، معضلی است که پیامدهای آن از بیکاری گرفته تا افزایش آسیب‌های اجتماعی و کاهش بهره‌وری ملی نمایان شده است.
بدون تردید، حل مسئله اشتغال و حرکت به‌سوی توسعه پایدار در گرو یک تحول اساسی در نظام آموزشی و مهارت‌آموزی کشور است. از آموزش و پرورش گرفته تا دانشگاه‌ها، از نهادهای دینی تا خانواده‌ها، همگی باید به نقش بی‌بدیل مهارت در رشد فردی و جمعی باور داشته باشند.
استان ایلام با داشتن ظرفیت‌های بالقوه در حوزه‌های مختلف، می‌تواند به الگوی مهارت‌محور توسعه در کشور تبدیل شود، اگر به‌جای شعار، برنامه‌ریزی منسجم و اجرای دقیق در دستور کار قرار گیرد.
انتهای خبر/ر
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد