به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، سالروز وفات حضرت امالبنین (س)، مادری که نامش با وفاداری، ایثار و تربیت فرزندانی همچون حضرت عباس (ع) گره خورده، تنها یک مناسبت تقویمی نیست؛ فرصتی است برای مرور نقشی که یک زن در اوج غربت تاریخ ایفا کرد.
در روزگاری که بسیاری نقش اجتماعی زن را محدود میدیدند، حضرت امالبنین (س) باایمان، عقلانیت، اخلاق و تربیتی کمنظیر، مکتبی ساخت که اثر آن تا امروز در زندگی مردم ایران، از جمله مردم ایلام، جاری است.
همین ویژگیها باعث شده که شخصیت ایشان نه فقط یک الگوی تاریخی، بلکه معیاری برای تحلیل جایگاه زن در جامعه امروز باشد. در همین راستا، پایگاه خبری تحلیلی ایلام بیدار در گفتگو با شماری از اساتید دانشگاه و روحانیون استان، تلاش کرده است ابعاد کمتر گفتهشده این بانوی بزرگوار را مرور کند.
در ادامه حاصل این گفتوگوها و بررسیهای میدانی را میخوانید.
امالبنین؛ بانویی که مادر بود، اما فراتر از مادری ایستاد
حجتالاسلام اله نور کریمی تبار امامجمعه ایلام در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: وقتی درباره حضرت امالبنین (س) صحبت میکنیم، درباره زنی سخن میگوییم که نقش او در تاریخ شیعه کمتر شناخته شده اما بسیار تأثیرگذار است. وی اولین کسی بود که روضه رسمی برای شهدای کربلا برپا کرد و صدای مظلومیت اهلبیت را به مدینه رساند. این ارزش کمی نیست.
وی افزود: امالبنین (س) تنها مادر چهار شهید نبود، بلکه مادر یک تفکر بود؛ تفکری که بر پایه وفاداری، غیرت دینی و وفا به ولایت شکل گرفت. همین نقش است که امروز میتواند برای زنان ما الگوی تربیتی و اجتماعی باشد.
امامجمعه ایلام تأکید کرد: اگر امروز در جامعه شاهد مادرانی هستیم که فرزندانشان را برای دفاع از وطن و حرم تربیت کردند، ریشه این فرهنگ به حضرت امالبنین (س) بازمیگردد. وی الگوی مادران شهیدپرور ایران است.
مادرِ قمر بنیهاشم؛ از تاریخ تا فرهنگ عامه مردم ایلام
لیلا عبدالهی، پژوهشگر و استاد دانشگاه ایلام درباره نقش فرهنگی حضرت امالبنین (س) در مناطق غرب کشور گفت: در فولکلور و آیینهای مردم ایلام، امالبنین (س) جایگاه ویژهای دارد. زنان منطقه در سختیها، بیماریها و مشکلات زندگی به او توسل میکنند و باور دارند که این بانو صدای مادرانهشان را میشنود.
وی افزود: نکته مهم در شخصیت حضرت امالبنین (س) این است که جایگاه مادری او فراتر از خانواده خودش میرود و به مادر همه داغداران تبدیل میشود. مردم ایلام که در جنگ تحمیلی درد شهادت را لمس کردهاند، ارتباط عمیقی با این بعد از شخصیت ایشان برقرار میکنند.
به گفته این استاد دانشگاه نگاه حضرت امالبنین (س) به ولایت، نقطه کانونی شخصیت اوست. امروز اگر بخواهیم الگوی تربیتی معرفی کنیم که عقلانیت و عاطفه را در کنار هم داشته باشد، امالبنین (س) بهترین نمونه است.
از مدینه تا ایلام؛ چرا مردم غرب کشور با حضرت امالبنین (س) پیوند روحی دارند؟
حجتالاسلام مهدی محمدیان، کارشناس مسائل دینی در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: مردم ایلام طی دهههای اخیر در معرض سختیهای فراوانی بودهاند؛ از جنگ هشتساله تا محرومیتهای مزمن. طبیعی است که الگوهایی مانند حضرت امالبنین (س) که مظهر مقاومت و تحمل رنجاند، برای مردم این منطقه معنای خاصی پیدا کنند.
وی افزود: اگر نگاه کنید، در بسیاری از روستاهای استان، نام مجالس زنانه، خانههای عبادت، هیئتها یا حتی نذورات مردم به نام امالبنین (س) است. این نشان میدهد که مردم این بانو را پناهگاه میدانند.
به گفته وی راز این محبوبیت، مادرانه بودن و فداکاری خالصانه ایشان است. حضرت امالبنین (س) پس از حادثه کربلا نگفت فرزندانم کجا هستند؟ بلکه پرسید امامم چه شد؟ این اوج ولایتپذیری است.
امالبنین (س) یک زن منفعل نبود؛ مدیر بحران بود
زهره رحیمی، جامعهشناس دانشگاه ایلام که سالها در حوزه مطالعات زنان پژوهش کرده است، گفت: وقتی در جامعه از الگوی زن مسلمان صحبت میکنیم، باید محتوا و کارکرد این الگو را دقیق بشناسیم. امالبنین (س) زنی بود که در سختترین دورهها نقش خود را ایفا کرد. ایشان مادر بودند، همسر بودند، و پس از عاشورا سخنگوی مظلومیت اهلبیت شدند.
وی افزود: ایشان را باید مدیر بحران بدانیم. جامعه زنان امروز ما نیز در بزنگاههای مختلف، از مسائل خانوادگی تا اجتماعی، در موقعیت مدیریت بحران قرار میگیرند. امالبنین (س) نشان میدهد که چگونه میتوان با عقلانیت، ایمان و آرامش، سختترین بحرانها را هدایت کرد.
به باور این جامعهشناس ایشان تنها مادر حضرت عباس (ع) نبودند؛ بلکه مادر یک مکتب بود. این مکتب تعریف جدیدی از زن ارائه میدهد: زنی باهویت مستقل، اخلاق قوی و بینش سیاسی.
از کربلا تا دفاع مقدس؛ مادرانهای که در تاریخ تکرار شد
حسن بختیاری از پیشکسوتان دوران دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: وقتی جوانها عازم جبهه میشدند، مادرانی بودند که همانند امالبنین (س) باصلابت بدرقهشان کردند. بعضیها چند فرزندشان شهید شد؛ اما خم به ابرو نیاوردند و گفتند راهمان ادامه دارد.
ملکی افزود: امروز اگر در کشور امنیت و آرامش داریم، بخش زیادی از آن بهخاطر مادرانی است که مثل امالبنین (س) از جانشان گذشتند. ایشان تنها یک شخصیت مذهبی نیستند، بلکه این خط فرهنگی تا امروز امتداد دارد.
چهره امالبنین (س) در آیینه زنان ایلام
با نزدیکشدن به سالروز وفات امالبنین (س)، در شهرها و روستاهای ایلام، حسینیهها و خانهها حالوهوای دیگری دارند. زنان بسیاری مراسم درختکاری، نذر نان صلواتی، برپایی سفرههای نذری و قرائت روضه برپا میکنند.
زهرا منصوری، بانوی فعال فرهنگی گفت: در مشکلات زندگی، وقتی از همهجا ناامید میشوم، با امالبنین (س) حرف میزنم. احساس میکنم یک مادر مهربان کنارم نشسته.
الگویی برای امروز؛ امالبنین (س) چه میگوید؟
جمعبندی گفتگوها نشان میدهد که این بانو تنها یک شخصیت تاریخی نیست، بلکه رفتارش الگوهای مهمی برای جامعه دارد:
۱. ولایتمداری اصیل
وی امامزمان خود را بر همه چیز حتی فرزندانش مقدم دانست.
۲. نقشآفرینی اجتماعی زن
در روزگار خود فعال بود، خبررسانی میکرد، و صدای عدالت بود.
۳. تربیت نسل رشید
فرزندانی مانند حضرت عباس (ع) محصول تربیت او هستند.
۴. صبر فعال، نه صبر منفعل
غم را تبدیل به پیام کرد؛ داغ را تبدیل به روشنگری نمود.
۵. عقلانیت همراه باعاطفه
رفتارش نمونهای از تعادل عقل و احساس است.
حضرت امالبنین (س) شخصیتی است که اگرچه خود در کربلا حضور نداشت، اما اثر حضورش از بسیاری از حاضران پررنگتر است. ایشان بانویی هستند که در تاریخ نماند؛ تاریخ را ادامه داد.
از مدینه تا ایلام، هرجا مادری دلنگران فرزند است، هرجا زنی در مصیبت صبورانه میایستد، هرجا انسانی در برابر سختی خم نمیشود، میراث ایشان به چشم میآید.
امالبنین (س) بانویی است که جهان را با مادریاش تربیت کرد؛ مادری که امروز نیز میتواند نسخهای شفابخش برای جامعه خسته از بیمهریها، بحرانها و آشفتگیها باشد.
یاد این بانوی بزرگ نهتنها در تاریخ تشیع، بلکه در دل مردم ایلام زنده است؛ و این یعنی او هنوز مادر است… مادرِ همه دلهای شکسته.
انتهای خبر/ر