به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، آتش‌نشانی یکی از نهادهایی است که همواره در لحظات بحرانی به چشم می‌آید. سازمانی که وظیفه‌اش تنها خاموش کردن آتش نیست، بلکه مسئولیت حفاظت از جان و مال مردم در هر شرایطی را بر دوش دارد. از سیل و زلزله گرفته تا سقوط افراد در چاه، از انفجار و گازگرفتگی تا نجات حیوانات گرفتار، همه و همه بخشی از گستره وظایف آتش‌نشانان است.
اگرچه بسیاری آتش‌نشانی را تنها با صدای آژیر خودروهای سرخ‌رنگ و عملیات‌های آتش‌سوزی می‌شناسند، اما واقعیت این است که این سازمان یکی از ستون‌های ایمنی شهری و اجتماعی است؛ سازمانی که با آموزش عمومی، فرهنگ‌سازی، برگزاری مانورهای ایمنی و تدوین دستورالعمل‌های پیشگیرانه، نقشی کلیدی در کاهش حوادث ایفا می‌کند.
روز هفتم مهرماه در تقویم ایران، به نام روز ملی ایمنی و آتش‌نشانی ثبت شده است؛ روزی که علاوه بر تقدیر از خدمات بی‌پایان آتش‌نشانان، یادآور حادثه تلخ آتش‌سوزی پالایشگاه آبادان در سال ۱۳۵۹ است؛ حادثه‌ای که تعدادی از آتش‌نشانان شجاع در راه نجات مردم جان خود را فدا کردند و این روز را به یک نماد ایثار و شجاعت بدل ساخت.
به همین مناسبت، پایگاه خبری تحلیلی ایلام بیدار گفتگویی مفصل با نصرت‌الله لطفی، مدیرعامل پیشین سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری ایلام انجام داده است؛ گفت‌وگویی که در آن درباره اهمیت روز آتش‌نشانی، خاطرات و عملیات‌های مهم، وضعیت تجهیزات و آموزش‌ها، نقش آتش‌نشانان در جنگ ۱۲ روزه و توصیه‌های ایمنی برای شهروندان صحبت شده است.
آتش‌نشانی شغلی همراه با ایثار و شهادت
لطفی در آغاز این گفتگو با یادآوری حادثه پالایشگاه آبادان گفت: هفتم مهرماه به‌عنوان روز ملی ایمنی و آتش‌نشانی، یادآور رشادت‌های بی‌شمار آتش‌نشانان کشور است. این روز به ویژه یادآور حادثه تلخ سال ۱۳۵۹ است که تعدادی از همکاران ما در راه نجات جان مردم فداکاری کردند. آتش‌نشانی شغلی خاص است؛ کاری که با ایثار، ازخودگذشتگی و حتی گاهی شهادت همراه می‌شود. در سال ۱۴۰۴ نیز تعدادی از همکاران ما در مسیر نجات مردم جان خود را از دست دادند و این افتخار بزرگی برای خانواده بزرگ آتش‌نشانان است.
وی افزود: این روز فرصتی برای قدردانی از خدمات آتش‌نشانان و خانواده‌هایشان است. خانواده‌ها بخش بزرگی از این فداکاری را به دوش می‌کشند، چرا که در بسیاری از عملیات‌ها، همسران و فرزندان آتش‌نشانان با اضطراب و دل‌شوره در خانه منتظر بازگشت آن‌ها هستند.
گستره فعالیت‌های آتش‌نشانی تا کجا ادامه دارد؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند آتش‌نشانی فقط به خاموش کردن آتش محدود می‌شود، در حالی که گستره فعالیت‌ها بسیار بیشتر است. در مجموع حدود ۷۰ نوع عملیات مختلف در سازمان تعریف شده است؛ از نجات افراد در تصادفات جاده‌ای گرفته تا سقوط آسانسور، نجات افراد از چاه، امدادرسانی در سیل، نجات حیوانات، حوادث کوهستان و حتی امدادهای ویژه در مواقع بحران‌های زیستی.
یک آتش‌نشان باید برای مواجهه با هر حادثه‌ای آماده باشد. به همین دلیل آموزش مستمر، مانورهای دوره‌ای و تمرین‌های میدانی از اصول اصلی سازمان است. ما نیروهایی داریم که با وجود فشار کاری بالا، همیشه آماده خدمت‌رسانی هستند.
چگونه آتش‌نشانان در عملیات ساختمان پزشکی کیمیا موفق شدند؟
یکی از برجسته‌ترین عملیات‌ها، آتش‌سوزی ساختمان پزشکی کیمیا بود. این حادثه در ساعات اوج کاری رخ داد و بیماران و کارکنان در طبقات مختلف گرفتار شدند. شدت دود و آتش به‌گونه‌ای بود که جان افراد در خطر جدی قرار داشت. با استفاده از نردبان هیدرولیک پیشرفته و هماهنگی دقیق نیروها، حدود ۲۰۰ نفر از طبقات داخلی و ۷۵ نفر از پشت‌بام نجات یافتند. خوشبختانه هیچ فوتی یا مصدومیت جدی گزارش نشد. این عملیات نشان داد که وقتی تجهیزات و آموزش کافی وجود داشته باشد، می‌توان جان صدها نفر را نجات داد.
وی با تأکید بر اهمیت لحظه‌ها در عملیات نجات افزود: در چنین حوادثی هر ثانیه حیاتی است. اگر نیروها حتی چند دقیقه دیرتر می‌رسیدند، شاید شاهد یک فاجعه انسانی می‌بودیم. این تجربه برای من و همکارانم یکی از ارزشمندترین یادگارهای خدمت است.
تجهیزات و امکانات آتش‌نشانی ایلام در چه وضعیتی است؟
خوشبختانه در سال‌های اخیر شاهد ارتقای تجهیزات بوده‌ایم. نردبان هیدرولیک یکی از مهم‌ترین ابزارهاست که امکان دسترسی به ارتفاعات و نجات افراد را فراهم می‌کند. علاوه بر آن، خودروهای ویژه، دستگاه‌های تنفسی، تجهیزات محافظتی و ابزارهای امدادی در اختیار نیروها قرار دارد. همچنین توجه ویژه‌ای به آموزش نیروها شده است تا از فناوری‌های نوین در عملیات‌ها استفاده کنند. تجهیزات بدون نیروی آموزش‌دیده بی‌فایده است و این دو باید در کنار هم باشند.
آتش‌نشانان ایلام در جنگ ۱۲ روزه چه نقشی داشتند؟
در جنگ ۱۲ روزه، آتش‌نشانان ایلام همگام با نیروهای نظامی در حفاظت از زیرساخت‌ها و اماکن حساس نقش مهمی ایفا کردند. حجم کار و فشار روانی بسیار بالا بود. ما با آتش‌سوزی‌های متوالی ناشی از حملات دشمن مواجه بودیم و باید در کنار نیروهای نظامی، آتش‌ها را کنترل می‌کردیم. این حضور نشان داد که آتش‌نشانی فقط یک سازمان خدمات شهری نیست، بلکه در مواقع بحران‌های ملی هم نقشی راهبردی ایفا می‌کند.
مهم‌ترین چالش‌های سازمان آتش‌نشانی کدام‌اند؟
یکی از چالش‌های اصلی، کمبود نیروی انسانی است. حجم عملیات‌ها روزبه‌روز افزایش می‌یابد؛ اما جذب نیرو متناسب با این نیازها انجام نمی‌شود. بسیاری از آتش‌نشانان شیفت‌های سنگین و طاقت‌فرسا را تجربه می‌کنند. از سوی دیگر، فشار روحی و روانی این شغل بسیار زیاد است. آتش‌نشان در هر مأموریت با مرگ و زندگی مواجه است و همین مسئله می‌تواند روی سلامت روانی آن‌ها تأثیر بگذارد. به همین دلیل باید خدمات حمایتی و مشاوره‌ای بیشتری برای آتش‌نشانان و خانواده‌هایشان در نظر گرفته شود.
چرا آموزش و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از حوادث حیاتی است؟
مردم باید بدانند که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. سازمان آتش‌نشانی علاوه بر عملیات‌های امدادی، وظیفه آموزش و فرهنگ‌سازی را نیز برعهده دارد. ما دوره‌های آموزشی برای مدارس، ادارات، کارخانه‌ها و حتی محلات برگزار کرده‌ایم تا مردم با اصول ایمنی آشنا شوند. اگر شهروندان نکات ساده‌ای مانند استفاده صحیح از وسایل گرمایشی، رعایت نکات برق‌کشی یا باز نگه‌داشتن مسیر خودروهای امدادی را رعایت کنند، بخش زیادی از حوادث کاهش می‌یابد.
آیا زنان هم می‌توانند در آتش‌نشانی نقش‌آفرینی کنند؟
بله، در سال‌های اخیر شاهد حضور زنان در برخی بخش‌های تخصصی آتش‌نشانی بوده‌ایم؛ به‌ویژه در حوزه آموزش، مشاوره و حتی برخی عملیات‌های امدادی. البته این حضور هنوز محدود است اما می‌تواند در آینده توسعه یابد. حضور زنان به‌ویژه در عملیات‌های امداد به بانوان یا در بخش‌های روان‌شناسی بحران بسیار ارزشمند خواهد بود.
مردم برای افزایش ایمنی چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
ایمنی شوخی‌بردار نیست. هر حادثه‌ای می‌تواند ناگهانی رخ دهد. در فصل سرما مراقب وسایل گرمایشی و گازگرفتگی باشید. در طبیعت دقت کنید که آتش روشن نگذارید. هنگام شنیدن صدای آژیر خودروهای امدادی، مسیر تردد آن‌ها را باز نگه دارید. هر ثانیه در نجات جان انسان‌ها اهمیت دارد. امیدوارم با ارتقای فرهنگ ایمنی و همکاری مردم، بتوانیم جامعه‌ای ایمن‌تر داشته باشیم.
آتش‌نشانی تنها یک سازمان خدماتی نیست، بلکه یک سرمایه اجتماعی است. آتش‌نشانان با فداکاری‌هایشان نشان داده‌اند که جان خود را برای نجات دیگران به خطر می‌اندازند. روز ملی ایمنی و آتش‌نشانی فرصتی است برای یادآوری این حقیقت و تأکید بر ضرورت حمایت همه‌جانبه از این قشر فداکار.
بدون تردید توسعه پایدار شهری بدون وجود یک سازمان آتش‌نشانی توانمند و مجهز امکان‌پذیر نیست. هرچه آموزش و تجهیزات این سازمان به‌روزتر شود، امنیت و آرامش شهروندان بیشتر خواهد شد.
امروز بیش از هر زمان دیگری باید به فرهنگ ایمنی، آموزش عمومی و حمایت از آتش‌نشانان توجه کنیم. زیرا همان‌طور که نصرت‌الله لطفی گفت: «هر ثانیه در نجات جان انسان‌ها اهمیت دارد.»
انتهای خبر/ر