به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، استان ایلام با طبیعت چهار فصل، جنگل‌های بلوط، رودخانه‌ها و آبشارهای دیدنی، غارها و ارتفاعات دست‌نخورده، و نیز پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، ظرفیت‌های بی‌بدیلی برای توسعه گردشگری دارد. با این حال، سهم این استان از صنعت گردشگری ملی و بین‌المللی بسیار ناچیز است. در حالی که سالانه میلیون‌ها زائر اربعین از مرز مهران عبور می‌کنند، بسیاری بدون توقف از ایلام می‌گذرند و فرصت اقتصادی بزرگی برای استان از دست می‌رود.
این گزارش نگاهی تحلیلی به واقعیت‌های گردشگری ایلام دارد؛ روایتی از زبان مسئولان، کارشناسان و مردم محلی که هم فرصت‌ها را نشان می‌دهد و هم موانع را برمی‌شمارد. در پایان نیز به این پرسش پاسخ داده می‌شود که آیا ایلام می‌تواند با تکیه بر ظرفیت‌های خود، به مقصدی مهم در گردشگری غرب کشور تبدیل شود یا خیر.
ایلام؛ بهشت ناشناخته طبیعت ایران
ایوب ناصری، استاد جغرافیای طبیعی دانشگاه ایلام، در گفت‌وگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: ایلام از نظر جاذبه‌های طبیعی یکی از منحصربه‌فردترین استان‌های کشور است. جنگل‌های بلوط زاگرس، آبشارهای زیبایی چون چمزی و گچان، رودخانه‌های خروشان و دریاچه‌های طبیعی، همه می‌توانند مقصد گردشگران داخلی و خارجی باشند. اما متأسفانه نبود تبلیغات و ضعف زیرساخت‌ها باعث شده این ظرفیت‌ها ناشناخته بماند.
به گفته وی، در کشورهای توسعه‌یافته، طبیعت بکر به تنهایی منبع درآمدی بزرگ محسوب می‌شود، اما در ایلام هنوز این منابع نه تنها درآمدزا نیستند؛ بلکه در معرض تهدید تخریب نیز قرار گرفته‌اند.
روایت یک راهنمای محلی
رحمان محمدی، راهنمای گردشگری در شهرستان دره‌شهر، می‌گوید: بارها گردشگران از تهران و اصفهان برای دیدن شهر تاریخی ماداکتو یا پل گاومیشان آمده‌اند، اما وقتی می‌بینند اقامتگاه مناسب یا حتی تابلوهای راهنما وجود ندارد، دلسرد می‌شوند. ما ظرفیت جذب گردشگر داریم؛ اما امکانات اولیه مثل جاده استاندارد، سرویس بهداشتی و مراکز اقامتی کافی نیست.
وی با اشاره به استقبال از اقامتگاه‌های بوم‌گردی اضافه می‌کند: چند خانواده در روستاهای اطراف خانه‌هایشان را به اقامتگاه بوم‌گردی تبدیل کرده‌اند و تجربه نشان داده گردشگران خیلی علاقه‌مند هستند. اگر حمایت شود، این حوزه می‌تواند اقتصاد محلی را متحول کند.
نگاه مردم؛ گردشگری یعنی کار و امید
زهرا یاری، یکی از بانوان کارآفرین در شهرستان آبدانان، در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» می‌گوید: من به همراه چند زن دیگر کارگاه صنایع‌دستی راه‌اندازی کرده‌ایم. وقتی گردشگر بیاید، فروش ما رونق می‌گیرد. باور کنید با همین کارهای کوچک می‌توانیم جلوی مهاجرت جوانان را بگیریم. اما شرطش این است که استان به مقصد گردشگری تبدیل شود، نه فقط گذرگاه.
وی گفت: گردشگری برای ایلام تنها تفریح نیست، یک فرصت برای اشتغال جوانان و عزت خانواده‌هاست.
چرا ایلام سهم کمی از گردشگری دارد؟
برای بررسی موانع، به سراغ یاسر سلیمانی، کارشناس توسعه گردشگری رفتیم. او می‌گوید: چند مشکل اصلی داریم: ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل، کمبود هتل و اقامتگاه استاندارد، نبود تبلیغات مؤثر، و سرمایه‌گذاری ناکافی. علاوه بر این، نگاه مرکزگرایانه باعث شده استان‌های مرزی مثل ایلام در اولویت نباشند.
وی افزود: ما در مسیر اربعین فرصت بی‌نظیری داریم. سالانه بیش از ۴ میلیون زائر از مرز مهران عبور می‌کنند. اگر حتی ده درصد آن‌ها یک روز در ایلام بمانند، هزاران شغل ایجاد می‌شود. اما متأسفانه برنامه‌ریزی مدونی برای بهره‌گیری از این فرصت صورت نگرفته است.
ظرفیت‌های گردشگری در استان ایلام
فرزاد مدیرکل میراث‌فرهنگی استان در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» از برنامه‌های در دست اجرا سخن می‌گوید: در سال‌های اخیر تلاش کرده‌ایم با توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مرمت آثار تاریخی و معرفی جاذبه‌ها در نمایشگاه‌های ملی، گردشگری ایلام را تقویت کنیم. اما واقعیت این است که بودجه و سرمایه‌گذاری در حد نیاز نیست. ما نیازمند مشارکت بخش خصوصی و حمایت جدی دولت هستیم.
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر ۷۰ پروژه گردشگری در استان در حال اجراست که اگر تکمیل شوند، می‌توانند بخشی از کمبودها را جبران کنند. اما برای جهش واقعی، باید نگاه کلان کشور به استان تغییر کند.
ظرفیت‌های تاریخی؛ از ماداکتو تا قلعه والی
ایلام تنها طبیعت بکر ندارد؛ آثار تاریخی آن نیز گواه تمدنی کهن است. شهر باستانی ماداکتو، قلعه والی ایلام، نقش برجسته گل‌گل ملکشاهی و پل گاومیشان، هرکدام ظرفیت جهانی دارند.
علی حاتمی، پژوهشگر تاریخ در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: اگر این آثار در کشوری اروپایی بود، سالانه هزاران گردشگر خارجی جذب می‌کرد. اما در ایلام حتی مردم ایران هم بسیاری از این آثار را نمی‌شناسند. معرفی این ظرفیت‌ها نیازمند مستندسازی، تبلیغات و ثبت جهانی است.
گردشگری مذهبی و اربعین؛ فرصت یا تهدید؟
یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌های ایلام، حضور میلیونی زائران اربعین است. مرز مهران مهم‌ترین مرز زمینی کشور در این ایام است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید عبدالله امینی امام‌جمعه مهران، در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: اربعین نعمتی بزرگ برای استان است. اگر بتوانیم زیرساخت‌ها را تقویت کنیم و زائران را ترغیب کنیم یک روز در ایلام بمانند، تحول بزرگی رخ خواهد داد. البته باید مراقب باشیم تجاری‌سازی افراطی قداست این سفر را خدشه‌دار نکند.
تحلیل اقتصادی؛ گردشگری به جای نفت
کارشناسان اقتصادی معتقدند که گردشگری می‌تواند جایگزینی پایدار برای درآمدهای نفتی باشد.
افشین مرادی استاد اقتصاد دانشگاه ایلام در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: هر شغلی که در بخش گردشگری ایجاد می‌شود، به طور غیرمستقیم چند شغل دیگر در صنایع‌دستی، حمل‌ونقل و خدمات به وجود می‌آورد. در شرایطی که بیکاری در ایلام دو رقمی است، گردشگری می‌تواند موتور محرک اقتصاد استان باشد.
وی افزود: برای رسیدن به این هدف باید بسته‌های سرمایه‌گذاری آماده، معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات بانکی در اختیار کارآفرینان قرار گیرد.
نقش رسانه و تبلیغات
یکی از مشکلات اساسی گردشگری ایلام، ناشناخته ماندن آن است.
لیلا احمدی، فعال رسانه‌ای، می‌گوید: بارها دیده‌ایم که رسانه‌های ملی درباره جاذبه‌های شمال کشور برنامه‌سازی می‌کنند، اما سهم ایلام بسیار اندک است. ما باید با تولید فیلم، مستند، گزارش و حضور در فضای مجازی، زیبایی‌های استان را به ایران و جهان معرفی کنیم.
راهی طولانی اما امیدبخش
ایلام سرزمینی است با ظرفیت‌های فراوان اما بهره‌برداری اندک. توسعه گردشگری در این استان نیازمند عزم ملی، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، و نگاه جدی دولت است. اگر این مسیر طی شود، ایلام می‌تواند از استانی مرزی و محروم به مقصدی مهم در گردشگری ایران و حتی منطقه تبدیل شود.
از طبیعت بکر گرفته تا آثار تاریخی، از فرصت اربعین تا صنایع‌دستی زنان روستایی، همه و همه ظرفیت‌هایی هستند که در صورت برنامه‌ریزی می‌توانند آینده‌ای روشن برای استان رقم بزنند.
امروز، چشم امید بسیاری از جوانان ایلامی به این صنعت دوخته شده است؛ صنعتی که اگر جدی گرفته شود، می‌تواند مرهمی بر زخم‌های بیکاری، مهاجرت و محرومیت باشد.
انتهای خبر/ر