به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، با آغاز سال تحصیلی جدید، بار دیگر شور و هیجان دانش‌آموزان ایلامی در کوچه‌ها و خیابان‌های شهر و روستا طنین‌انداز شد. زنگ مهر امسال برای بیش از ۱۱۴ هزار دانش‌آموز ایلامی به صدا درآمد؛ نسلی که در کلاس‌های درس، مسیر آینده خود و بخشی از آینده کشور را ترسیم می‌کند. هم‌زمانی بازگشایی مدارس با هفته دفاع مقدس، یادآور رشادت‌های دانش‌آموزان و معلمانی است که در سال‌های سخت جنگ تحمیلی، سنگر مدرسه را به خط مقدم دفاع از وطن پیوند زدند.
آموزش و پرورش استان ایلام در سال تحصیلی جدید، دو محور اصلی را در دستور کار قرار داده است: عدالت آموزشی و کیفیت‌بخشی به فرایند یاددهی و یادگیری. عدالت آموزشی، یعنی کاهش فاصله امکانات میان مدارس شهری و روستایی، مناطق برخوردار و محروم، و ایجاد فرصت‌های برابر برای همه دانش‌آموزان. کیفیت‌بخشی نیز بر ارتقای توانمندی معلمان، تقویت خلاقیت و مهارت‌محوری در کلاس‌های درس متمرکز است.
اقدامات متعددی در استان آغاز شده که از جمله آن‌ها می‌توان به بازسازی و استانداردسازی ۱۲۴ فضای آموزشی، تجهیز کلاس‌ها، و برگزاری دوره‌های توانمندسازی معلمان اشاره کرد. اما پرسش اصلی این است: عدالت آموزشی و کیفیت، چگونه می‌تواند از شعار به عمل تبدیل شود و تا چه اندازه این برنامه‌ها توانسته‌اند مشکلات دیرینه مدارس ایلام را کاهش دهند؟
برای بررسی این موضوع، خبرنگار «ایلام بیدار» با چند تن از کارشناسان حوزه آموزش، اقتصاد، فرهنگ و همچنین مدیرکل آموزش و پرورش استان ایلام گفتگو کرده است.
عدالت آموزشی؛ کلید کاهش شکاف‌ها
احمد منت‌نیا کارشناس مسائل آموزشی در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در سال تحصیلی جدید مورد توجه قرار گرفته، بحث عدالت آموزشی است. ما در استان ایلام با شرایط خاص جغرافیایی، پراکندگی جمعیت و همچنین محرومیت‌های تاریخی مواجه هستیم. در چنین شرایطی اگر آموزش و پرورش به عدالت توجه نکند، عملاً نابرابری‌ها بازتولید می‌شوند و شکاف‌های اجتماعی عمیق‌تر خواهند شد.
وی افزود: وقتی از عدالت آموزشی سخن می‌گوییم، نباید فقط به معنای تعداد کلاس یا میز و صندلی نگاه کنیم. عدالت آموزشی در سه بعد تعریف می‌شود: نخست، دسترسی برابر یعنی هیچ دانش‌آموزی به دلیل فقر یا دوری از مرکز استان، از حق تحصیل محروم نشود. دوم، کیفیت برابر یعنی معلم توانمند و محتوای آموزشی استاندارد در اختیار همه باشد. سوم، فرصت برابر یعنی دانش‌آموزان مناطق محروم هم بتوانند همانند سایر دانش‌آموزان به المپیادها، جشنواره‌ها و فعالیت‌های علمی و فرهنگی دسترسی داشته باشند.
منت‌نیا با اشاره به اقدامات اخیر آموزش و پرورش استان گفت: تعمیر و تجهیز ۱۲۴ فضای آموزشی قدم مثبتی است، اما باید مراقب باشیم که این اقدامات به‌صورت مقطعی نماند. عدالت آموزشی زمانی محقق می‌شود که نگاه ما برنامه‌محور و پایدار باشد. اگر در یک روستا مدرسه‌ای بازسازی شود، اما در روستای هم‌جوار دانش‌آموزان همچنان در کانکس درس بخوانند، عدالت کامل نشده است.
وی همچنین بر نقش معلمان تأکید کرد: هیچ سیاستی در آموزش و پرورش بدون معلم به نتیجه نمی‌رسد. باید برای معلمان دوره‌های مستمر توانمندسازی برگزار شود و امکانات لازم برای زندگی و تدریس در مناطق محروم فراهم شود. در غیر این صورت، عدالت آموزشی فقط یک شعار باقی خواهد ماند.
عدالت آموزشی از دریچه اقتصاد
علی فریادی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: وقتی درباره عدالت آموزشی صحبت می‌کنیم، در واقع درباره توسعه اقتصادی آینده استان حرف می‌زنیم. آموزش، زیربنای توسعه است و اگر امروز به عدالت آموزشی توجه نکنیم، فردا با نیروی کار کم‌مهارت، بیکاری گسترده و مهاجرت مواجه خواهیم شد.
وی ادامه داد: ایلام استانی است که بخش قابل توجهی از جمعیت آن در روستاها یا مناطق کم‌برخوردار زندگی می‌کنند. اگر عدالت آموزشی در این مناطق اجرا نشود، دانش‌آموزان روستایی در آینده شانس رقابت با دانش‌آموزان شهری را نخواهند داشت. این یعنی بازتولید فقر و نابرابری. از این منظر، عدالت آموزشی فقط یک موضوع فرهنگی نیست، بلکه یک مسئله اقتصادی و اجتماعی جدی است.
فریادی با اشاره به سیاست‌های دولت گفت: امروز دو محور عدالت و کیفیت در صدر برنامه‌های آموزش و پرورش قرار گرفته است. این موضوع باید با تخصیص بودجه پایدار همراه باشد. وقتی برای نوسازی مدارس یا توانمندسازی معلمان بودجه کافی در نظر گرفته نمی‌شود، طبیعی است که برنامه‌ها در نیمه راه متوقف شوند. اگر عدالت آموزشی بخواهد به نتیجه برسد، نیازمند سرمایه‌گذاری بلندمدت است.
وی به تجربه سایر کشورها اشاره کرد: در بسیاری از کشورها، عدالت آموزشی به‌عنوان یک استراتژی توسعه ملی تعریف شده است. یعنی بودجه‌های ویژه برای مناطق محروم، معلمان با حقوق بالاتر برای تدریس در روستاها و طرح‌های حمایتی برای دانش‌آموزان کم‌برخوردار در نظر گرفته می‌شود. ما هم اگر می‌خواهیم آینده اقتصادی استان تضمین شود، باید آموزش و پرورش را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری ببینیم، نه هزینه.
پیوند دین، فرهنگ و آموزش
حجت‌الاسلام مهدی اکبرنژاد عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: آموزش و پرورش تنها نهادی نیست که وظیفه انتقال دانش دارد، بلکه نهادی تربیتی است که باید روح و هویت نسل آینده را شکل دهد. در فرهنگ اسلامی، تعلیم و تربیت دو بال جدایی‌ناپذیر هستند. اگر عدالت آموزشی برقرار نشود، در واقع عدالت تربیتی نیز محقق نخواهد شد.
وی ادامه داد: ما باید به یاد داشته باشیم که بسیاری از شهدای ما، به‌ویژه شهدای دانش‌آموز، محصول همین نظام آموزشی بودند. این یعنی مدرسه فقط یک مکان علمی نیست، بلکه سنگری فرهنگی و اجتماعی است. در چنین شرایطی، عدالت آموزشی باید هم به بُعد مادی توجه کند (مثل فضای آموزشی، معلم و تجهیزات) و هم به بُعد معنوی (مثل توجه به ارزش‌ها، هویت ملی و دینی).
اکبرنژاد با اشاره به نقش معلمان گفت: همان‌طور که رهبر معظم انقلاب بارها فرموده‌اند، معلمان افسران سپاه پیشرفت هستند. این تعبیر نشان می‌دهد که معلم نقش محوری در تحول جامعه دارد. اگر عدالت آموزشی برقرار باشد؛ اما معلم دلسوز و توانمند نباشد، نتیجه‌ای حاصل نخواهد شد؛ بنابراین، سرمایه‌گذاری اصلی باید روی معلمان باشد.
.webp)
وی در پایان خاطرنشان کرد: عدالت آموزشی به معنای آن است که همه دانش‌آموزان، فارغ از طبقه اجتماعی و محل زندگی، فرصت تجربه یک زندگی سالم، پویا و موفق را داشته باشند. این مأموریت فقط بر دوش آموزش و پرورش نیست، بلکه خانواده‌ها، رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی نیز باید در این مسیر همراهی کنند.
نگاه مدیریتی به مدارس ایلام
ایرج زینی‌وند مدیرکل آموزش و پرورش استان ایلام در گفتگو با خبرنگار «ایلام بیدار» گفت: خوشبختانه امسال سال تحصیلی را در شرایطی آغاز کردیم که آموزش و پرورش مورد توجه جدی دولت قرار گرفته است. دو محور عدالت و کیفیت، به‌عنوان سیاست‌های اصلی وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شده و ما در استان ایلام نیز تمام برنامه‌ها را در همین چارچوب تنظیم کرده‌ایم.
وی افزود: در حوزه عدالت آموزشی، ۱۲۴ فضای آموزشی استان در سال جاری بازسازی، مقاوم‌سازی و تجهیز شده است. همچنین در تابستان گذشته نزدیک به ۶۰ هزار کلاس درس در سطح کشور شاداب‌سازی شد که سهم استان ایلام نیز در این میان قابل توجه بوده است. هدف ما این است که هیچ دانش‌آموزی در استان، به دلیل کمبود امکانات از تحصیل محروم نشود.
زینی‌وند در خصوص کیفیت آموزشی تصریح کرد: در طول تابستان دوره‌های توانمندسازی برای معلمان ابتدایی و متوسطه برگزار شد. امروز معلمان با آمادگی بیشتری وارد کلاس‌های درس شده‌اند. ما معتقدیم کیفیت آموزش در نهایت به کیفیت تدریس معلمان وابسته است، بنابراین ارتقای سطح علمی و مهارتی آن‌ها در اولویت قرار دارد.
مدیرکل آموزش و پرورش ایلام با اشاره به آمار دانش‌آموزان گفت: امسال بیش از ۱۱۴ هزار دانش‌آموز ایلامی سال تحصیلی جدید را آغاز کردند. خوشبختانه روند ثبت‌نام، توزیع کتاب‌های درسی و آماده‌سازی فضاهای آموزشی بدون مشکل انجام شد و پروژه مهر نیز با جدیت پیگیری شد.
وی در پایان اظهار داشت: امیدواریم با همکاری خانواده‌ها، نهادهای فرهنگی و مسئولان استانی بتوانیم در مسیر تحول آموزش و پرورش، تحقق عدالت آموزشی و تربیتی و همچنین صیانت از دانش‌آموزان در برابر آسیب‌های اجتماعی گام‌های مؤثری برداریم.
آغاز سال تحصیلی جدید در ایلام، نه تنها یک رویداد آموزشی بلکه نقطه عطفی برای بازاندیشی در مسیر توسعه استان است. عدالت آموزشی و کیفیت‌بخشی، دو محوری هستند که اگر به‌درستی اجرا شوند، می‌توانند آینده‌ای روشن برای فرزندان این دیار رقم بزنند. اما تحقق این اهداف، نیازمند استمرار حمایت‌های دولتی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، توانمندسازی معلمان و مشارکت خانواده‌هاست.
مدارس ایلام امروز با یاد شهدا و با امید به آینده، درهای خود را گشوده‌اند. نسلی که در این کلاس‌ها پرورش می‌یابد، فردا سازندگان جامعه‌ای عادلانه‌تر و توسعه‌یافته‌تر خواهد بود.
انتهای خبر/ر