به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، سال‌هاست که نام «مرز چیلات» در شهرستان دهلران با واژه‌هایی چون «وعده»، «انتظار» و «فرصت‌های از دست رفته» پیوند خورده است. این گذرگاه مرزی که در همسایگی استان میسان عراق قرار دارد، در ظاهر تنها یک مسیر جایگزین برای تردد زائران اربعین به شمار می‌رود؛ اما در واقعیت، فراتر از یک راه مواصلاتی موقت است. چیلات می‌تواند دروازه‌ای برای شکوفایی اقتصادی، رونق تجاری، توسعه کشاورزی، افزایش سرمایه‌گذاری و حتی تثبیت جایگاه ایلام در نقشه ژئوپلیتیک غرب کشور باشد. با این حال، هر ساله و با نزدیک شدن به اربعین، وعده‌ها برای بازگشایی و فعال‌سازی آن سر زبان‌ها می‌افتد، ولی پس از گذشت ایام زیارت، همه چیز به دست فراموشی سپرده می‌شود.
این گزارش تلاش دارد تا از زاویه‌های مختلف به اهمیت مرز چیلات بپردازد و صدای مردم دهلران، کارشناسان و مسئولان را درباره این موضوع مهم بازتاب دهد.
چیلات؛ گذرگاهی که فراموش شد
مرز چیلات به‌عنوان یکی از دروازه‌های رسمی ارتباطی میان ایران و عراق شناخته می‌شود. موقعیت جغرافیایی آن در جنوب استان ایلام و مجاورت با منابع عظیم نفت و گاز، آن را به یک نقطه استراتژیک بدل کرده است. کارشناسان معتقدند که این مرز نه‌تنها می‌تواند نقش مهمی در تسهیل تردد زائران اربعین ایفا کند، بلکه بستری برای توسعه پایدار منطقه خواهد بود.
با وجود چنین ظرفیتی، متأسفانه روند فعال‌سازی این مرز در سال‌های اخیر به کندی پیش رفته و تقریباً به یک موضوع فصلی محدود شده است. مردم دهلران می‌گویند که چیلات به یک «اسم آشنا» در ایام اربعین تبدیل شده و بعد از آن، فراموش می‌شود.
صدای مردم؛ امیدها و ناامیدی‌ها
محمد مرادی راننده کامیون اهل دهلران، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: سال‌هاست که از این مرز فقط حرف می‌شنویم. هر سال وقتی اربعین نزدیک می‌شود، مسئولان وعده می‌دهند که چیلات باز می‌شود، اما وقتی مراسم تمام شد، همه چیز به سکوت می‌رود. برای ما راننده‌ها، این مرز می‌تواند فرصت بزرگی باشد. چون صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی از طریق چیلات به عراق راحت‌تر خواهد شد و ما هم شغل پایدار پیدا می‌کنیم. اما فعلاً همه چیز در حد وعده باقی مانده است.
فاطمه احمدی، فروشنده‌ای در دهلران، نیز با گلایه از این وضعیت گفت: اینجا پتانسیل زیادی دارد. اگر این مرز باز شود، مغازه‌های ما رونق می‌گیرند، رفت‌وآمد بیشتر می‌شود و جوان‌ها مجبور نیستند برای کار به استان‌های دیگر بروند. ما سال‌هاست منتظر هستیم، اما متأسفانه همه چیز به زمان اربعین محدود می‌شود. مردم دهلران حق دارند از فرصت‌هایی مثل چیلات بهره‌مند شوند.
علی رضایی دانشجوی رشته مدیریت بازرگانی در دانشگاه ایلام نیز گفت: اینکه بازگشایی مرز چیلات را فقط به نیازهای زائران در ایام اربعین محدود می‌کنند، نشان می‌دهد که نگاه استراتژیک به توسعه وجود ندارد. چیلات باید به‌عنوان یک پروژه دائمی دیده شود. این مرز می‌تواند ظرفیت‌های دانشگاهی، پژوهشی و حتی گردشگری را فعال کند. چرا باید فرصت‌های بزرگ منطقه فقط به چند روز خاص در سال گره بخورد؟
نگاه دینی و اجتماعی به مرز چیلات
حجت‌الاسلام سید محسن موسوی امام جمعه دهلران در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: مرز چیلات تنها یک گذرگاه برای اربعین نیست. البته ما افتخار می‌کنیم که زائران سیدالشهدا(ع) بتوانند از این مسیر تردد کنند، اما نباید ظرفیت بزرگ آن در حوزه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نادیده گرفته شود. اگر مسئولان نگاه بلندمدت داشته باشند، چیلات می‌تواند نقطه تحول‌ساز برای جنوب استان ایلام باشد. ما بارها این موضوع را در خطبه‌های نماز جمعه مطرح کرده‌ایم، اما انتظار داریم که دولت و مسئولان کشوری به‌طور جدی وارد عمل شوند.
دیدگاه کارشناسی؛ توسعه پایدار در گرو نگاه منطقه‌ای
شهرام امیری عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: چیلات یک ظرفیت استراتژیک است. استان ایلام در مجموع ۴۳۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق دارد، اما سهم آن از تجارت مرزی نسبت به استان‌های همجوار مثل کرمانشاه و خوزستان بسیار ناچیز است. دلیلش این است که مرزهای ما به شکل پایدار فعال نشده‌اند. چیلات اگر بازگشایی و زیرساخت‌های لازم در آن ایجاد شود، می‌تواند صادرات محصولات کشاورزی دهلران، نفت و گاز و حتی خدمات فنی مهندسی را به استان میسان عراق تسهیل کند. این موضوع نه تنها به سود ایلام بلکه به سود کل کشور خواهد بود.
وی افزود: نباید به چیلات صرفاً به‌عنوان یک پروژه محلی نگاه کرد. این مرز بخشی از کریدور اقتصادی ایران–عراق است و می‌تواند در آینده به راه‌های ترانزیتی منطقه متصل شود. غفلت از این ظرفیت، نوعی خسارت تاریخی است.
نگاه فرهنگی و اجتماعی به چیلات
عبدالرضا کرمی، فعال اجتماعی و فرهنگی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: چیلات فقط یک مرز نیست، بلکه نمادی از فرصت‌های از دست‌رفته مردم دهلران است. این مرز می‌تواند بهانه‌ای برای تقویت روابط فرهنگی با مردم عراق و به‌ویژه استان میسان باشد. ما مشترکات فرهنگی و مذهبی زیادی داریم. اگر مرز باز شود، تبادلات مردمی افزایش می‌یابد و حتی نشاط اجتماعی و امید به آینده در منطقه بیشتر می‌شود. الان بسیاری از جوانان دچار یأس و مهاجرت هستند، اما یک مرز فعال می‌تواند معادلات را تغییر دهد.
چیلات و اربعین؛ فرصت یا محدودیت؟
بدون شک یکی از مزایای مهم فعال شدن مرز چیلات، کاهش فشار بر مرز مهران در ایام اربعین است. سالانه میلیون‌ها زائر از مرز مهران تردد می‌کنند و این حجم ترافیک، مدیریت تردد و تأمین امنیت را دشوار کرده است. ایجاد یک گذرگاه جایگزین همچون چیلات، می‌تواند بار بزرگی را از دوش مهران بردارد.
اما مشکل اینجاست که نگاه به چیلات غالباً تنها به همین چند روز محدود می‌شود. در حالی که ظرفیت واقعی آن بسیار گسترده‌تر است. کارشناسان بر این باورند که باید میان «استفاده مناسب از فرصت اربعین» و «توسعه پایدار مرزی» تمایز قائل شد.
وعده‌ها و واقعیت‌ها
مردم دهلران می‌گویند وعده‌های مسئولان برای بازگشایی چیلات بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته است. پروژه‌هایی که هر سال کلنگ می‌خورند اما به سرانجام نمی‌رسند. نبود زیرساخت‌های لازم همچون جاده، تأسیسات گمرکی، امکانات رفاهی و حتی امنیتی، بهانه‌ای برای تعویق مداوم این طرح‌هاست.
در این میان، پرسش اصلی این است که چرا با وجود اهمیت استراتژیک مرز چیلات، اراده‌ای جدی برای فعال‌سازی آن وجود ندارد؟
مرز چیلات می‌تواند نه تنها مشکل بیکاری در دهلران و مناطق همجوار را کاهش دهد، بلکه تحولی در اقتصاد استان ایلام ایجاد کند. ظرفیت‌های نفت، گاز، کشاورزی و صنایع تبدیلی منطقه، در صورت دسترسی به بازار عراق، به شکلی چشمگیر رشد خواهد کرد.
با این حال، تحقق این چشم‌انداز نیازمند اراده سیاسی، سرمایه‌گذاری زیرساختی و نگاه فرابخشی است. دولت باید این پروژه را از قالب یک وعده انتخاباتی یا شعاری خارج کرده و آن را به‌عنوان بخشی از استراتژی توسعه پایدار غرب کشور دنبال کند.
مرز چیلات، گذرگاهی که سال‌هاست در گرداب وعده‌ها گرفتار شده، می‌تواند آینده‌ای متفاوت برای دهلران و استان ایلام رقم بزند. مردم از تکرار شعارها خسته‌اند و کارشناسان از فرصت‌های از دست‌رفته سخن می‌گویند. در این میان، تنها یک تصمیم جدی و پایدار می‌تواند قفل این دروازه را باز کند.
چیلات اگر فعال شود، دیگر یک نام فراموش‌شده در تقویم اربعین نخواهد بود، بلکه به نماد توسعه پایدار ایلام تبدیل می‌شود؛ نمادی که سال‌ها مردم چشم به راه آن مانده‌اند.
انتهای خبر/ر