به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، روز پزشک در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران، فرصتی است برای بازخوانی جایگاه والای طبیبان در تاریخ و فرهنگ ایرانی – اسلامی و یادآوری نقش بی‌بدیل آنان در حفظ سلامت جامعه. این روز به مناسبت زادروز حکیم بزرگ، ابوعلی سینا، به‌عنوان نماد خرد، دانش و انسان‌دوستی، در اول شهریور ماه گرامی داشته می‌شود. اهمیت این روز تنها در تجلیل از پزشکان و کادر درمان خلاصه نمی‌شود، بلکه بستری است برای طرح چالش‌ها، دستاوردها، نیازها و دغدغه‌های پزشکان و حوزه سلامت در کشور.
ایران اسلامی در دهه‌های اخیر در بسیاری از حوزه‌های پزشکی و بهداشتی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است؛ از توسعه دانش پزشکی نوین گرفته تا گسترش مراکز آموزشی و درمانی و حضور در عرصه تولید داروهای پیشرفته و تجهیزات پزشکی. با این حال، مشکلاتی همچون کمبود امکانات در برخی استان‌های محروم، فشار کاری بالا، مهاجرت پزشکان و فاصله میان نیازهای مردم و ظرفیت‌های موجود همچنان از مهم‌ترین چالش‌های این حوزه به شمار می‌رود.
در استان ایلام نیز که به دلیل موقعیت مرزی و شرایط خاص جغرافیایی و اقتصادی با مشکلات ویژه‌ای مواجه است، جامعه پزشکی با وجود محدودیت‌ها تلاش کرده تا خدمات مطلوبی به مردم ارائه کند. این گزارش تلاش دارد ضمن بررسی ابعاد مختلف روز پزشک و پیشرفت‌های علمی کشور، وضعیت پزشکان در استان ایلام و نقاط قوت و چالش‌های موجود را از دیدگاه کارشناسان و مسئولان بازتاب دهد.
روز پزشک و جایگاه پزشکان در فرهنگ ایرانی - اسلامی
ایران از دیرباز زادگاه بزرگان طب و حکمت بوده است. نام‌هایی همچون ابوعلی سینا، رازی، جرجانی و دیگر حکمای برجسته، نه تنها در جهان اسلام بلکه در سراسر دنیا به‌عنوان پیشگامان علم پزشکی شناخته می‌شوند. بزرگداشت روز پزشک، در حقیقت یادآور میراث درخشان علمی و فرهنگی ایران و ضرورت ادامه دادن راه این بزرگان در شرایط امروز است.
پزشکان در فرهنگ ایرانی و دینی، همواره جایگاه والایی داشته‌اند. در متون اسلامی، حفظ جان انسان‌ها از بالاترین ارزش‌ها دانسته شده و طبیبان، واسطه‌ای برای تحقق این امر معرفی شده‌اند. از همین رو، پزشک تنها یک متخصص علمی نیست، بلکه شخصیتی است که بار اخلاق، تعهد و انسان‌دوستی را نیز بر دوش دارد.
پیشرفت‌های پزشکی ایران در دهه‌های اخیر
ایران در سال‌های اخیر، علی‌رغم محدودیت‌ها و تحریم‌های خارجی، توانسته است به دستاوردهای مهمی در حوزه پزشکی و سلامت دست یابد. برخی از این پیشرفت‌ها عبارتند از:
توسعه شبکه بهداشت و درمان؛ پوشش خانه‌های بهداشت و مراکز جامع سلامت در نقاط روستایی و شهری.
رشد تولید داروهای استراتژیک؛ ایران توانسته بیش از ۹۵ درصد نیاز دارویی کشور را در داخل تولید کند.
موفقیت در پیوند اعضا؛ ایران از کشورهای پیشرو در زمینه پیوند کلیه و کبد در منطقه است.
رشد چشمگیر دانشگاه‌های علوم پزشکی؛ افزایش مراکز آموزشی و تربیت پزشکان و متخصصان در سراسر کشور.
پیشرفت در فناوری‌های نوین؛ ورود به حوزه سلول‌های بنیادی، ژنتیک و درمان‌های نوین.
این دستاوردها نشان می‌دهد که ایران با وجود محدودیت‌ها، توانسته مسیر رشد علمی را به‌خوبی طی کند، هرچند هنوز در برخی حوزه‌ها نیازمند توسعه زیرساخت‌ها و رفع موانع جدی است.
مشکلات و چالش‌های جامعه پزشکی در ایران
در کنار پیشرفت‌ها، جامعه پزشکی ایران با مشکلات و دغدغه‌های متعددی روبه‌رو است؛ کمبود امکانات در مناطق محروم؛ بسیاری از استان‌های مرزی مانند ایلام، سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد همچنان با کمبود پزشک متخصص و امکانات درمانی مواجه‌اند.
مهاجرت پزشکان؛ بخشی از پزشکان به دلیل مشکلات اقتصادی و کاری، به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند.
فشار کاری بالا؛ به‌ویژه در دوران کرونا، پزشکان و کادر درمان تحت فشارهای شدید روحی و جسمی قرار گرفتند.
نابرابری درآمدی؛ تفاوت فاحش درآمد میان پزشکان در مناطق برخوردار و محروم، انگیزه خدمت در مناطق کمتر توسعه‌یافته را کاهش داده است.
وضعیت پزشکان در استان ایلام؛ میان فرصت‌ها و محدودیت‌ها
استان ایلام به دلیل موقعیت خاص مرزی، پراکندگی روستاها، و شرایط اقتصادی، همواره نیاز بیشتری به خدمات درمانی داشته است. در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای توسعه مراکز درمانی و افزایش حضور پزشکان در این استان صورت گرفته، اما همچنان مشکلاتی مانند کمبود پزشکان متخصص، نبود تجهیزات پیشرفته در برخی بیمارستان‌ها و فشار کاری بر کادر درمان وجود دارد.
از سوی دیگر، پزشکان ایلامی با روحیه‌ای ایثارگرانه و با وجود همه محدودیت‌ها، در خدمت به مردم استان کوتاهی نکرده‌اند. دوران کرونا نمونه‌ای بارز از این ایثار بود که پزشکان و پرستاران ایلامی با جان‌فشانی توانستند بار سنگین مقابله با این بیماری را تحمل کنند.
نگاه کارشناس بهداشتی به روز پزشک و مشکلات جامعه پزشکی
میلاد منت‌نیا کارشناس مسائل بهداشتی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: روز پزشک تنها یک مناسبت نمادین نیست، بلکه فرصتی برای توجه به نیازها و مشکلات این قشر مهم در جامعه است. پزشکان، قلب تپنده نظام سلامت هستند و بدون آنان هیچ طرحی در حوزه بهداشت و درمان به نتیجه نمی‌رسد. در عین حال، باید اذعان کرد که پزشکان کشور با مشکلات جدی مواجه‌اند.
وی افزود: مهاجرت پزشکان یکی از نگرانی‌های اصلی است. وقتی پزشکان احساس کنند که حمایت کافی از آنان نمی‌شود و فرصت رشد و پیشرفت محدود است، طبیعی است که به دنبال شرایط بهتر در خارج از کشور بروند. این موضوع می‌تواند در آینده برای نظام سلامت کشور مشکل‌آفرین باشد.
منت‌نیا ادامه داد: در استان ایلام، پزشکان با شرایط دشوارتری مواجه‌اند. کمبود امکانات، کمبود پزشک متخصص و فشار کاری بالا، شرایطی ایجاد کرده که این قشر زحمتکش با مضاعف شدن مشکلات خود همچنان به مردم خدمت می‌کنند. به نظر من، مسئولان باید در زمینه تأمین امکانات و حمایت‌های رفاهی از پزشکان ایلامی توجه ویژه‌تری داشته باشند.
نگاه دانشگاهی به پیشرفت‌ها و چالش‌های پزشکی
احمد حیدری عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد ایلام در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: پیشرفت‌های پزشکی ایران در دهه‌های اخیر واقعاً چشمگیر بوده است. امروز ما در بسیاری از حوزه‌ها جزو کشورهای پیشرفته منطقه هستیم. اما نباید فراموش کنیم که مشکلات جدی نیز در کنار این موفقیت‌ها وجود دارد.
وی افزود: یکی از نقاط قوت ایران، گسترش شبکه آموزشی و پژوهشی در حوزه علوم پزشکی است. ما امروز پزشکان جوان و متعهدی داریم که می‌توانند آینده کشور را تضمین کنند. اما برای جلوگیری از مهاجرت آنان و برای حفظ سرمایه انسانی، باید شرایط کار، رفاه و امنیت شغلی بیشتری فراهم کنیم.
حیدری با اشاره به وضعیت استان ایلام گفت: ایلام ظرفیت‌های خوبی دارد، اما متأسفانه در حوزه پزشکی با محدودیت‌های جدی روبه‌رو است. دانشگاه علوم پزشکی ایلام تلاش‌های زیادی کرده اما همچنان کمبود پزشک متخصص و تجهیزات پیشرفته، مردم استان را به سمت مراجعه به مراکز درمانی خارج از استان سوق می‌دهد. باید با جذب نیروهای متخصص و ارتقای زیرساخت‌ها این مشکل برطرف شود.
نگاه فرهنگی - دینی به جایگاه پزشکان
حجت‌الاسلام سید محمدباقر هاشمی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی ایلام در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: پزشکی تنها یک حرفه نیست، بلکه رسالتی الهی است. در روایات اسلامی، حفظ جان انسان‌ها از بالاترین ارزش‌ها شمرده شده و طبیبان در این مسیر نقش واسطه‌گری دارند. بنابراین پزشک باید علاوه بر تخصص علمی، به اصول اخلاقی و تعهد انسانی پایبند باشد.
وی افزود: روز پزشک فرصتی است تا هم مردم و هم مسئولان به این قشر ارزشمند توجه کنند. پزشکان با ایثار و فداکاری خود، حتی در سخت‌ترین شرایط همچون دوران کرونا، نشان دادند که خدمت به مردم برایشان بالاتر از منافع شخصی است.
هاشمی در ادامه خاطرنشان کرد: در استان ایلام، پزشکان با وجود مشکلات فراوان، همواره در خط مقدم خدمت بوده‌اند. نگاه فرهنگی و دینی ما باید این باشد که پزشک را نه تنها یک فرد متخصص، بلکه خادمی برای جامعه بدانیم و احترام به جایگاه آنان را در فرهنگ عمومی نهادینه کنیم. از طرف دیگر، مسئولان نیز باید برای رفع مشکلات معیشتی و کاری پزشکان اهتمام بیشتری داشته باشند.
روز پزشک بهانه‌ای است برای بازنگری در نظام سلامت و توجه به پزشکان به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی جامعه. پیشرفت‌های چشمگیر پزشکی ایران در دهه‌های اخیر، دستاوردی ارزشمند است اما در کنار آن مشکلاتی همچون مهاجرت پزشکان، کمبود امکانات در مناطق محروم و فشار کاری بالا همچنان چالش‌آفرین است.
در استان ایلام، پزشکان با وجود همه محدودیت‌ها، با روحیه‌ای ایثارگرانه به خدمت ادامه داده‌اند. سخنان کارشناسان و مسئولان در این گزارش نشان می‌دهد که برای ارتقای وضعیت جامعه پزشکی، باید همزمان به ابعاد علمی، رفاهی و فرهنگی توجه شود.
اگر قرار است نام ابوعلی سینا و دیگر بزرگان طب همچنان زنده بماند، باید در عمل نیز حرمت و جایگاه پزشکان امروز پاس داشته شود؛ چراکه آنان وارثان همان راهی هستند که از قرن‌ها پیش، علم و اخلاق را در کنار هم به بشریت هدیه کرده است.
انتهای خبر/ر