به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، در آستانه سفر رئیس‌جمهور به استان ایلام، توجه به مسائل اجتماعی، فرهنگی و زیرساختی استان، بیش از پیش ضرورت یافته است. ایلام به‌عنوان یکی از استان‌های مرزی کشور، هم‌زمان با برخورداری از ظرفیت‌های ویژه، با مجموعه‌ای از آسیب‌ها و مشکلات ریشه‌دار نیز مواجه است که می‌تواند با نگاه ملی و تصمیمات اجرایی کلان، مسیر توسعه آن هموار شود.
در جهت تبیین مشکلات حوزه اجتماعی استان ایلام در آستانه سفر رئیس جمهوری حجت بلوچی استاد دانشگاه و فعال حوزه اجتماعی استان ایلام مسائل و مطالبات مردم را در این حوزه مطرح کرده است.
مجموعه‌ای از ظرفیت‌ها و چالش‌ها در ایلام هم‌زمان وجود دارد
حجت بلوچی استاد دانشگاه و فعال حوزه اجتماعی استان ایلام، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: سفر رئیس‌جمهور به‌عنوان نماینده اجرایی دولت به استان ایلام فرصت مغتنمی است برای شناسایی دقیق مسائل و همچنین استفاده از ظرفیت‌های بالقوه استان در مسیر توسعه. ایلام نیز همچون دیگر استان‌های کشور با مجموعه‌ای از نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید روبه‌رو است.
آسیب‌های اجتماعی؛ محصول متغیرهای چندلایه
وی افزود: در یک نگاه اجتماعی و فرهنگی، استان ایلام با مسائل متعددی مواجه است که حاصل عوامل مختلفی چون مسائل فردی، روانی، محیطی و اجتماعی‌اند. تا زمانی که علل و ریشه‌های این آسیب‌ها به درستی شناخته نشوند، امکان کاهش یا رفع آن‌ها فراهم نخواهد شد.
زیرساخت راه؛ حلقه مفقوده توسعه در ایلام
استاد دانشگاه و فعال حوزه اجتماعی استان ایلام بیان داشت: یکی از چالش‌های اساسی ایلام، ضعف زیرساخت‌های راه است. این استان با بیش از ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق، موقعیتی ژئوپلیتیک دارد، اما زیرساخت‌های راه زمینی، هوایی و ریلی آن به‌هیچ‌وجه در تراز این ظرفیت‌ها نیست. راه، عامل اصلی توسعه است و متأسفانه در مقایسه با استان‌های هم‌جوار، ایلام از این نظر دچار عقب‌ماندگی شدید است.
بلوچی تأکید کرد: سرمایه‌گذاران در ایلام به دلیل ضعف زیرساخت‌ها رغبت کمتری برای سرمایه‌گذاری دارند. وقتی راه هوایی محدود، پروازهای خارجی عملاً غیرفعال و مسیرهای زمینی پرخطر است، نمی‌توان انتظار جذب سرمایه‌گذار داشت. راه‌آهن استان سال‌هاست در مرحله وعده باقی مانده و هنوز قطعه دوم آن به بهره‌برداری نرسیده است، در حالی که استان‌های هم‌جوار از این امکان برخوردارند.
ضرورت نگاه ملی به راه‌های ایلام
وی خاطرنشان کرد: رئیس‌جمهور و هیأت همراه باید نگاهی فراتر از استانی و در مقیاس ملی به راه‌های ایلام داشته باشند. راه، پیشران توسعه استان و کل کشور در مسیر اربعین است. اگر به توسعه راه ایلام بی‌توجهی شود، استان موقعیت ژئوپلیتیک خود را از دست خواهد داد؛ چرا که کرمانشاه با مرز خسروی در حال تکمیل راه‌آهن خود است و خوزستان نیز به بصره متصل می‌شود.
اربعین؛ ظرفیت طلایی برای گردشگری و سرمایه‌گذاری
این فعال اجتماعی ادامه داد: اربعین بهترین ظرفیت برای رونق سرمایه‌گذاری در ایلام است؛ چه در حوزه گردشگری مذهبی، چه سلامت و گردشگری طبیعی. اما راه‌های استان توسعه‌نیافته‌اند. از مطالبات جدی مردم و مسئولان استان، توسعه راه ریلی و آزادراه ایلام است که باید در جریان این سفر محقق شود.
منطقه آزاد مهران؛ مصوب، ولی بی‌زیرساخت
بلوچی تصریح کرد: منطقه آزاد مهران که سال‌هاست در هیئت دولت تصویب شده، هنوز فاقد زیرساخت‌های اساسی است. این منطقه می‌تواند با معافیت‌های مالیاتی و گمرکی، نقش کلیدی در جذب سرمایه‌گذاران و توسعه استان ایفا کند.
بیکاری؛ پیشران اصلی آسیب‌های اجتماعی در ایلام
وی با اشاره به یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی استان گفت: بیکاری در ایلام به طور جدی نگران‌کننده است. کمتر خانواده‌ای را در استان می‌توان یافت که در آن چندین دانش‌آموخته بیکار وجود نداشته باشد. این بیکاری تأثیر مستقیمی بر طلاق، خشونت، سرقت، خودکشی و دیگر آسیب‌های اجتماعی دارد و به‌عنوان یک پیشران کلیدی، باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
اشتغال‌های انبوه، نه محدود
بلوچی افزود: دولت باید به اشتغال‌زایی انبوه توجه کند، نه اشتغال‌های محدود. پروژه‌هایی مانند NGL و پتروشیمی دهلران، طرح‌های پایین‌دستی پتروشیمی ایلام و کارخانه‌های مرز مهران، می‌توانند صدها شغل برای جوانان ایلامی ایجاد کنند. اما متأسفانه برخی پیمانکاران، باور و اعتقادی به استفاده از نیروی بومی ندارند و از نیروهای غیربومی در مشاغل تخصصی استفاده می‌کنند.
آمار اشتغال؛ واقعیت یا بازی با تعریف‌ها؟
استاد دانشگاه ایلام در پایان گفت: تعاریف ارائه‌شده از اشتغال نیز مخدوش و غیرواقعی است. اینکه به صرف دریافت یک وام، فرد را شاغل تلقی کنیم، قابل قبول نیست. اشتغال باید پایدار، همراه با امنیت روانی، شغلی و جسمی باشد و بهره‌وری اقتصادی نیز داشته باشد. اگر قرار است ایلام از این وضعیت خارج شود، این سفر باید نقطه عطفی در مسیر توسعه راه، اشتغال و کاهش آسیب‌های اجتماعی باشد.
نرخ بالای تورم؛ بحرانی خاموش اما مؤثر
بلوچی در ادامه گفتگو با «ایلام بیدار»، به یکی دیگر از چالش‌های کلیدی استان اشاره کرد و گفت: نرخ تورم در ایلام بسیار بالاست؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت این استان در ردیف ۵ استان اول کشور از نظر میزان تورم قرار دارد. این تورم از کالاهای مصرفی و معیشتی شروع می‌شود و تا سایر کالاها و خدمات گسترش می‌یابد.
تورم؛ محصول نبود زیرساخت و نظام تولید مؤثر
وی افزود: متأسفانه زیرساخت‌های تولیدی در استان به‌خوبی فعال نشده‌اند. در حالی که ایلام ظرفیت‌های فراوانی در کشاورزی، دامداری و باغداری دارد، اما اغلب این فعالیت‌ها هنوز به صورت سنتی انجام می‌شود. دامپروری ما صنعتی و مدرن نیست و کشاورزی نیز به سطح مطلوبی از پیشرفت نرسیده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: دوری از خدمات مرکز، نرخ بالای کرایه و وجود واسطه‌ها و دلال‌ها نیز به تورم در استان دامن زده‌اند. تورم در ایلام یک معضل صرفاً اقتصادی نیست، بلکه آثار اجتماعی و فرهنگی عمیقی دارد که باید مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد.
بیکاری و فقر؛ پیشران‌های آسیب اجتماعی
بلوچی تصریح کرد: در میان آسیب‌های اجتماعی، بیکاری و فقر به‌عنوان پیشران‌های اصلی مطرح‌اند. اگر این دو عامل مدیریت نشوند، سایر آسیب‌ها نیز تشدید می‌شوند. توسعه راه و ایجاد زیرساخت، همان‌طور که پیش‌تر گفتم، مهم‌ترین ابزار برای حل این معضلات است.
ازدواج و خانواده در ایلام؛ نیازمند مداخله برنامه‌ریزی‌شده
وی با اشاره به وضعیت نامطلوب ازدواج و خانواده در ایلام گفت: آمارها نشان می‌دهند وضعیت ازدواج و تشکیل خانواده در ایلام نگران‌کننده است. این مسئله نشان می‌دهد که برنامه‌هایی که در حوزه جوانان اجرا می‌شود، یا از کیفیت کافی برخوردار نیستند، یا متناسب با نیاز واقعی جوانان طراحی نشده‌اند.
بلوچی خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی، مهارت ارتباطی است؛ ارتباط با خود، دیگران، خدا و طبیعت. اما متأسفانه بسیاری از افراد این مهارت‌ها را در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی از خانواده نیاموخته‌اند. شکاف جدی در آموزش‌های ارتباطی و تربیتی در سطح خانواده‌ها دیده می‌شود.
دستگاه‌های متولی فرهنگی؛ نیازمند بازنگری در عملکرد
این فعال حوزه اجتماعی با اشاره به نقش دستگاه‌های فرهنگی گفت: سازمان‌هایی مانند صداوسیما، ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات و دیگر نهادهای متولی فرهنگی باید نقش فعال‌تری در ارائه برنامه‌های جذاب، نیاز محور و آموزشی برای جوانان داشته باشند. برنامه‌های کلیشه‌ای و بدون نیازسنجی نمی‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای نسل امروز باشد.
وی افزود: در دنیای امروز، رسانه آخرین و در عین حال مهم‌ترین عنصر در نظام تربیت است. رسانه باید بار آموزشی و تربیتی بالایی داشته باشد. متأسفانه رسانه‌های محلی ما از حمایت و هم‌افزایی لازم برخوردار نیستند و همین موضوع باعث تضعیف نقش مطالبه‌گری رسانه در استان شده است.
خلأ مشاوره و آموزش در ایلام
بلوچی تأکید کرد: اگر بخواهیم فرایندهای ارتباطی را اصلاح کنیم، باید به نهادهای تربیتی و ارتباطی مانند خانواده، مدارس، دانشگاه‌ها، سازمان‌های فرهنگی و رسانه‌ها توجه ویژه شود. بین این نهادها باید هم‌افزایی مؤثری ایجاد شود.
وی گفت: در حوزه مشاوره و آموزش، استان با کمبود جدی مواجه است. نهادهای مسئول هنوز در ارائه خدمات مشاوره‌ای قوی عمل نمی‌کنند. آموزش‌وپرورش باید انجمن‌های خانواده را فعال‌تر کند، دانشگاه‌ها خدمات مشاوره‌ای خود را توسعه دهند، و صداوسیما از کارشناسان مجرب در این حوزه بهره ببرد.
نبود آموزش ارتباطی؛ زمینه‌ساز خشونت‌های فردی و اجتماعی
بلوچی در پایان گفت: نبود آموزش‌های لازم در زمینه مهارت‌های ارتباطی، یکی از دلایل بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در ایلام است. خشونت، نزاع‌های خانوادگی و درگیری‌های خیابانی در استان، از مرز طبیعی خود عبور کرده‌اند. این وضعیت به یک نظام عمومی از خشونت بدل شده و باید با نگاهی علمی، دقیق و با برنامه به آن پرداخت.
انتهای خبر/ر