به گزارش ایلام بیدار ،نجا المهداوی» سال ۱۹۳۷ در تونس متولد شد و فارغالتحصیل آرشته باستانشناسی شرقی از ایتالیا و فرانسه است، با اینحال بیشترین شهرتش را میدون خطاطی و نقاشیخط است. به قول دکتر عبدالوهاب بوحدیبه، نجا المهداوی انتخاب کرد که بر حروف عربی تکیه کند و این یک انتخاب حکیمانه بود، چرا که کلمه از لحظه خلقت همراه آدمی بوده است.
رمزی العیاری روزنامهنگار تونسی درباره این هنرمند پرآوازه کشورش میگوید: هربار که با «نجا المهداوی» دیدار میکنم و با او دست میدهم، احساس میکنم که انگشتان دستانش به انگشتان بشر شباهتی ندارد، بلکه یک ترکیب جسمانی عجیب است که هم لطافت شکوفههای گل را دارد، هم صلابت سنگ را. انگشتانی که همچون آبنوسی که روی خود را به سمت خورشید کرده باشد، میدرخشند. زیرا هر کس که در استفاده از قلممو و دوات پشتکار داشته باشد و بر نگارش حرف از خود پایبندی نشان داده باشد، انگشتانش به شکل دیگری ساخته میشوند. انگشتان المهداوی به آشنای دیرینه حروف تبدیل شدهاند، به طوری که از دو دستش حروف میروید، همانطور که گل لاله در دامنه کوهها و بر غمهای عمیق غلبه میکند و خود شاد میشود و دلها را شادان میگرداند.
این انگشتان، بزرگی و عظمت را برای مردی ساختند که حروف، بر او سخت گرفته و روح او را در برگرفتند، بنابراین او چارچوبهای سنتی را درهم شکست و آن را به شکلی متفاوت از شعر و تزئین و آراستن کاغذ به انواع مختلف معانی، شکل داد. او ضمن آشنایی با تکنیکهای مدرن و کامپیوتری، از اسارت عادات هنرمند سنتی فرار کرد. المهداوی با هوشیاری قلب خود، آن را به عرصهای ناشناختهای هدایت کرد و آن را همچون کشاورزی شجاع در زمین هنرهای تجسمی کاشت و هنر و نگاههای جدیدی از حروف را پروراند که چهره فرهنگ تونس را برای همیشه تغییر داد.
نجا المهداوی، به مکاتب خط عربی وابستگی نداشت، یعنی صرفاً خطاطی زیبانگار نبود که به خوبی تقلید بداند و همچون خطاطان قدیمی، اسیر چارچوبهای نگارش باشد و حروف را در آن اسیر کند. بلکه او یک حروفنگار است که سایه حروف عربی سرشار از انحناها، قوسها، فاصلهها، شیارها، گنبدها، شکافها و بلندیها را گرفته است و مدهوش فریب نقطهگذاریها و سرگشته فضای خالی درون حرف «ن» است و به بلندای الف اوج میگیرد و در انحنای لام و چالههای ضاد به گشت و گذار میپردازد.
* تلاش برای پیشیگرفتن از خوشنویسان ایرانی
نجا المهداوی در آغاز دهه ۱۹۶۰ برای تحصیل هنرهای زیبا، به آکادمی هنرهای دانشگاه سنت آنا در رم رفت و در سال ۱۹۶۷ از آن فارغ التحصیل شد. وی سپس با بورسیهای که از دولت تونس دریافت کرد، به پاریس رفت تا در شهرک بین المللی هنر پاریس (سیته) آموزش ببیند، اما خیلی زود در جستجوی هویت فرهنگی خود در میان میراث تمدنی عربی و اسلامی، به کشورش بازگشت که یک میراث بزرگ و سرشار از تحولات دارد، بنابراین، تنها میتوانست شعلهای از آن را برگیرد و تصمیم گرفت تا با آن شعله، نقاط تاریک هنر را روشن کند.
جهان حروف و معماری شگفت آن، افقی گسترده و فریبا در برابر نجای جوان گشود که به دنبال ذات و هویت هنری خود بود. او شخصیتی است که کودکی خود را در جزئیات عصر کنونی با آراستههای اجتماعی و زیباییهای آن گذراند و به خط عربی مشغول شد و همیشه حطوط و انحناهای زیباییشناسانه آن را دنبال کرد و شیوه جدیدی را برگرفت و آن را به عنوان سبک زندگی خود برگزید.
نجا المهداوی در برابر کاری که خونشویسان ایرانی پیش از او در مسیر حروفنگاری انجام داده بودند، بهتزده نماند، بلکه سعی کرد از آنها فراتر برود و خط عربی را تا دوردستها برد و آن را به آسیاب هنرهای تجسمی و گرافیک و فناوریهای متعدد سوق داد و در رنگها غوطهور ساخت و بیرحمانه بر سفیدی کاغذ پاشید. او، بالهای جدیدی به حرف بخشید و جانی تازه به آن دمید و آن را به سمت بلندیهای استعاره به پرواز درآورد و آن را به شعری دیداری تبدیل کرد که دیدگان نظارهگر را شاد میکند.
او عباراتی تصویری را به ما تقدیم میکند که از لحاظ زیباییشناختی در اوج است و در عین حال که یادآور مقدسات خط عربی ـ به واسطه نگارش کلام الله است ـ اما حرمت آن را ندارد. متون ترسیم شده توسط المهداوی قداست آنها را در خدمت زیبایی زمینی نشان میدهد که بعداً باید وجود آن را از طریق جادویی که تأثیر خود را بر ما میگذارد تأیید کنیم.
* از خوشنویسی روی طبل تا خطاطی روی هواپیما
نجا حروف را در همه بستانهای هنرهای تجسمی و دریچههای رنگ وارد کرد و در چارچوب تجربههای گسترده خود نبض جدیدی به حروف بخشید. او کشتیگیری بود که از گلاویزشدن با حروف لذت میبرد و میدانست که چگونه با انگشتان جادوییاش، آنها را به رقص درآورد.
نجا المهداوی نگاه خود را از دیگر هنرها مانند رقص، سینما، موسیقی، تئاتر، حکاکی و طراحی گرافیک دور نداشت و از جوهر ریتمهای ظاهری و باطنی آن برای آبیاری حروف در حرکت به سمت زیباییهای جدیدی که بیننده را به جهان رؤیا و اندیشه و حیرت ببرد، بهره گرفت.